نام اصلی : نجیب محفوظ عبدالعزیز ابراهیم احمد الباشا
زادگاه : محله ی جمیلیه ی شهر قاهره
ملیت : مصری
تاریخ تولد : یازدهم دسامبر سال 1911
بیشتر...
تاریخ وفات: سیمین روز ماه اوت در سال 2006
تعداد آثار: بیش از 350
معروفترین اثر : سه داستان از قاهره
نجیب محفوظ عبدالعزیز ابراهیم احمد الباشا، مشهور به نام کوتاه شده ی نجیب محفوظ، نمایش نامه نویس و نویسنده ی مصری در روز یازدهم دسامبر سال 1911 در محله ی جمیلیه ی شهر قاهره چشم به جهان گشود. او اولین نویسنده ی عربی زبان است که موفق به دریافت جایزه ی نوبل شد، هرچند که به علت بیماری نتوانست در مراسم اهدای جوایز شرکت کند. وی در مدت 96 سال عمر خود در حدود 34 رمان به چاپ رسانده است و در کنار این کتاب هایش حدود 350 داستان کوتاه نیز نوشته است. از مشهورترین آثار او می توان به کتاب های رادوبیس، گذر قصر، بچه های محله ی ما، میرامار و گدا اشاره کرد. همچنین رمان های سه گانه ی او درباره ی شهر قاهره که با نام سه داستان از قاهره نیز ترجمه شده است، از بهنرین آثار محفوظ می باشد. نجیب محفوظ که در سال های پایانی عمر خود با بیماری های مختلفی دست و پنجه نرم میکرد سرانجام در سیمین روز ماه اوت در سال 2006 پس از انجام یک عمل جراحی در بیمارستان دار فانی را وداع گفت.
نجیب محفوظ (Naguib Mahfouz) درمصر به دنیا آمد. از کودکی او اطلاعات دقیقی در دست نیست. زمانی که 7 ساله بود سربازان انگلیسی در شهرش تظاهرکنندگان را به گلوله می بستند. او که در آن زمان تحت تاثیر بزرگانی چون طاها حسین و سلما موسی بود از کودکی به مطالعه کردن می پرداخت.
نجیب در دانشگاه قاهره مشغول تحصیل در رشته ی فلسفه شد. پس از فارغ التحصیلی اش به استخدام قسمت فرهنگی خدمات کشوری در آمد و از سال 1934 تا 1971 که بازنشسته شد در آن جا کار کرد. وی کار نویسندگی را از هفده سالگی آغاز کرد و اولین رمانش در سال 1939 یعنی زمانی که 28 سال سن داشت به چاپ رسید.
محفوظ در سال 1959 داستانی به نام "بچه های محله ی ما " منتشر کرد. در این کتاب تصویری که نجیب محفوظ از خدا نشان می دهد مغایر با تمام اعتقاداتی است که دین ها و مذهبیون دارند. برخی حتی معتقدند این کتاب کفر را رواج می دهد. این کتاب تا سال ها در مصر ممنوع اعلام شد و پس از اینکه یک روحانی مصری به نام عمر عبدالرحمن با یک خبرنگار در مورد نجیب محفوظ اظهار نظری کرده بود، وی مورد سوء قصد قرار گرفت. عبدالرحمن کارهای فرد دیگری به نام سلمان رشدی را تحت تاثیر نوشته های نجیب محفوظ می دانست. عده ای در قاهره با چاقو به او حمله کرده و از ناحیه ی گردن به او آسیب زدند. محفوظ از این سوء قصد زنده بیرون آمد اما از آن پس همیشه محافظانش او را همراهی می کردند تا دیگر مورد مشابهی اتفاق نیافتاد؛ اما ماجرای این کتاب چیست؟
ساختار کتاب بچه های محله ما شبیه به ساختار کتاب های مذهبی می باشد. نام شخصیت ها نیز برگرفته از اسامی امامان و پیامبران است. در این داستان شخصیت اصلی به جنگ خدا می رود و بر او پیروز هم می شود. گفته می شود که شخصیت اول این کتاب از شخصیت خود نجیب محفوظ تاثیر گرفته است و این کتاب به نوعی زندگی نامه ی وی بوده است، چرا که نجیب تمام خیابان ها و محل هایی که در کتاب است را از مکان های واقعی قاهره که خود در آن ها رفت و آمد داشته نوشته است.
این داستان به زندگی خانواده ای سنتی در طی سال های 1917 تا 1919 می پردازد. مادر و پدر به همراه 5 فرزندشان در قاهره زندگی می کنند. مادر خانواده که نامش امینه است، همیشه سعی دارد مطیع همسرش باشد. سید احمد عبدالجواد پدر خانواده هم مردی مستبد و سخت گیر است و اگر چه خودش از هیچ مهمانی دوستانه و بساط عیاشی چشم پوشی نمی کند، سعی دارد با قوانین مختلف اعضای خانواده را کنترل کند. اعضای خانواده که از این سخت گیری ها دل خوشی ندارند سعی دارند با دروغ گفتن از این اوضاع نجات یابند. محفوظ با نوشتن این داستان قصد داشته است تانتیجه ی اعتقادات به دین و مذهب بدون فکر و اندیشه کردن به آن را نشان دهد. در این خانواده که همه ی اعضای آن به خوبی مطیع پدرشان عبدالجواد هستند با سختی های بسیاری نیز روبرو می شوند که زندگی را در خانواده برایشان طاقت فرسا میکند.
"در ادبیات جهانی اثری نظیر گذر قصر به وجود نیامده است همان طوری که درباره بعضی کتاب های تولستوی، فلوبر و پروست نیز می توان همین نظر را متذکر شد." فیلیپ استوارت، کارشناس روزنامه ایندیپندنت
حماسه ی حرافیش در سال 1977 میلادی به چاپ رسید. واژه ی حرافیش به زبان عربی معنای افراد جوانمرد را می دهد. این رمان شامل ده داستان است. هر داستان این کتاب به زندگی فرزندان و نوادگان عاشور الناجی که خود از جوانمردان به نام بوده است را روایت می کند. شخصیت های اصلی این داستان ها در هر زمانی که هستند در مبارزه با ظلم و ستم می کوشند. این افراد از خانقاهی که در یکی از محله های قاهره است الهام می گیرند. دعا ها و سرود های این خانقاه به زبان فارسی است اما آن ها نفوذ این دعا ها در قلب خود را به خوبی حس می کنند. در کشور مصر چندین فیلم سینمایی و یک سریال تلویزیونی بر اساس این کتاب تهیه و تولید شده است.
کوچه ی مدق یکی از زیباترین نوشته های نجیب محفوظ به شمار می آید. این رمان در سال 1947 منتشر شد. کوچه ی مدق در داستان نمادی است از جامعه ی آن زمان و کسانی که در آن زندگی می کنند شخصیت های اصلی داستان هستند و زندگیشان در این کوچه برگرفته از زندگی مردم عادی مصر است.
در این رمان دختر جوانی به نام حمیده آرزو دارد که بتواند از آن کوچه و محله فرار کند و به زندگی بهتری دست یابد. عباس حلو نیز جوانی است ساده و پاک که دل در گرو عشق حمیده دارد. او که زندگی معمولی دارد برای اینکه بتواند آرزو های حمیده را برآورده کند به ارتش انگلستان می پیوندد.
فیلم کافه ستاره در ایران نیز برگرفته از داستان کتاب کوچه مدق می باشد. این فیلم در سال 2006 در سینمای ایران پخش شد و در آن بازیگرانی همچونحامد بهداد و افسانه بایگان نقش آفرینی کردند.
نجیب محفوظ از بزرگترین نویسندگان در جهان می باشد. آثار او که شامل انواع داستان و نمایش نامه و شعر می باشند در تمام جهان تحسین شده اند. وی نوشته های خود را با قلمی روان و ساده و در عین حال همراه با مفاهیم بسیار عمیق منتشر می کند. همان طور که خود نجیب ادعا داشته است نوشته های او حول محور دو موضوع مهم هستند. پرداختن به تقابل سنت و مدرنیته و همچنین آیین و رسوم فولکلور در تمامی آثار او موج می زند. او خود را متعلق به دو تمدن می داند. تمدن مصر و تمدن اسلامی. او معتقد است که وقتی مسلمانان اسیران جنگی خود را با کتاب هایی در حوزه ی علوم مختلفی مانند پزشکی و ریاضیات و فلسفه تبادل کردند نشان دهنده ی روح انسانی ایشان بوده است. همچنین او درباره ی تمدن مصر نیز باور دارد که تمدن هفت هزار ساله ی مصر آداب و رسوم منحصر به فردی دارد.
نجیب فیلسوف بسیار ماهری نیز می باشد. در تمامی آثار او می توان ردی از فلسفه ی زندگی را یافت. نگاه او به زندگی و جهان هستی مخاطب را جذب داستان می کند.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%A8_%D9%85%D8%AD%D9%81%D9%88%D8%B8
لینک کوتاه
http://ketabch.in/a/518
