دانلود کتاب کل نگری پیشا-رشته ای

معرفی کتاب

"کل نگری دینی پیشا-رشته ای"
کتاب حاضر اثری از منصور متین می باشد که توسط انتشارات میان رشته ای منتشر شده است.
محصول تاریخی دو فرایند مترتب بر یکدیگر - یعنی «واگرایی» و سپس «همگرایی» رشته‌های علمی- نهایتاً ظهور کلیدواژه‌هایی از قبیل چندرشتگی، تجمیع، کل‌نگری، تلفیق، سنتز، هم‌افزایی بینش‌های رشته‌ای و میان‌رشتگی است. همۀ اینها نیز از «مناسبات بین‌رشته‌ای» سخن به میان می‌آورد که حاصل آن درجات مختلف متفاوتی از کل‌نگری و کل‌گرایی است.  بر حسب اتفاق، مشابه همین فرایند در روند مناسبات علم و دین نیز – بخصوص گفتمان ایرانی آن –  تکرار گردیده است.  به عبارت دقیق‌تر،  روندی که از فراز و نشیب‌های تعدیل‌گرایانۀ  گفتمان همگرایی و کل‌گرایی در جوامع علمی ترسیم مي‌شود، در محافل علم دینی و یا علاقه‌مندان دانشگاهی آن نیز  به همان تصویر است. در قلمرو علم تجربی چه اتفاقی افتاد؟ به طور خلاصه، ابتدا از  افتراق و تفرقۀ علوم نالیدند. سپس، اندیشه‌هایی مانند مانند «اتحاد علوم و ایجاد یک اَبَر دانش» مطرح گردید. و نهایتاً، به تعاملات علوم و تلفیق میان‌رشته‌ای رضایت دادند. در محافل علم دینی ما چه اتفاقی افتاده است؟ اینجا نیز، با اطلاع از پیشینۀ تعارضات دانش عقلانی و دانش وحیانی، ابتدا متوجه خطرساز بودن روند افتراق یا تقابل علم و دین می‌شوند. سپس، بعضی از افراد و گروه‌ها دیدگاه‌ آرمان‌گرایانه‌ای مبنی بر لزوم ایجاد یک علم جدید مثلاً «علم دینی» مطرح می‌کنند. در ادامه، این دیدگاه‌ها تعدیل گردیده و به همگرایی علم و دین در قالب پژوهش‌های تلفیقی قانع می‌شود. روند تحولات اجمالاً همین بوده است. اما، در این میان اشاره به جزئیات و اختلاف منظرها خالی از فایده است. زیرا، سرنخی برای فهم دلایل مقبولیت سریع پژوهش‌های چندرشته‌ای و تلفیقی در مراکز آکادمیک ما، و متعاقباً انگیزه‌های محافل دینی و حوزوی در استقبال از این قبیل رویکردهای نوین است.
در بخشی از این کتاب می خوانیم :
"یکی از مهم‌ترین شباهت‌های اندیشۀ پسا-اثبات‌گرایانه  با اندیشه‌های دستگاهی و نظام‌مند حکمت کهن، تصور « روابط سلسله‌مراتبی» از عالم هستی نزد حکمای پیشین مانند ارسطو و فارابی است. این برداشت هم در بارۀ عالم کبیر و هم در بارۀ عالم صغیر (وجود آدمی) متصور بوده است.
از منظر ایشان، مجموعۀ نظام یافتۀ سرزمین وجود انسان، به ریاست روح اداره می‌شود. ذیل این ریاست و فرماندهی در رأس هرم، بقیۀ مراتبی مثل عقل و نفس و قلب و غیره به درجات ترتیبی قرار گرفته‌اند. قوا یا ملائک درونی ما نیز در چارچوب ترتیبات سلسله‌مراتبی در اختیار اینهاست. نهایتاً  هم اینکه، قوای بیرونی و محسوسی که در ظاهر بدن می‌بینیم سطحی‌ترین و مادون‌ترین درجات وجودی آدمی‌اند  تا در سطح بیرونی وجودمان با طبیعت خارجی سروکار داشته باشند.
اساساً، آنچه در بخش قبلی کتاب راجع به دسته‌بندی سیستم‌ها به فیزیکی و زیستی و ذهنی و... مطرح شد، در آثار پیشینیان تحت عنوان عوالم چهارگانه جمادی، نباتی، حیوانی ، انسانی بررسی می‌شود. در نظریه عمومی سیستمها،  مرزهای تفکیکی و سلسله مراتبی موجودات یا همان  لایه رابط بین مراتب سیستمی (موضوعات) را  «interface»  می‌نامند.  به تبع آن، متخصصان آموزشی هم علوم مرتبط با مباحث بین‌رشته‌ای را «علوم رابط» می‌خوانند. همین مفهوم «مراتب» را در آثار پیشینیان «آفاق» مراتب طبیعی می‌خوانده‌اند، و طبیعت را به واسطۀ همین حدود آفاقی «پیوسته» می‌دانسته‌اند."