×

جستجو

×

دسته بندی ها

×
توجـه
برای استفاده از نسخه ویندوزی به رمز عبور نیاز دارید درصورتیکه رمزعبور ندارید بعدازنصب، بر روی لینک " رمز عبور را فراموش کرده ام" کلیک کنید.
دانلود نسخه ویندوز

دانلود کتابهای خاقانی

کتابهای الکترونیک، زندگی نامه و آلبوم تصاویر خاقانی

خاقانی

نام اصلی : افضل‌الدّین بدیل بن علی خاقانی شروانی

زادگاه : شروان

تخلص : خاقانی

تاریخ تولد : 520 قمری

بیشتر...

تاریخ وفات: 595 یا 582

آثار

زندگینامه

چکیده

خاقانی نام یکی از شعرای بزرگ و قصیده سرای ایران بوده است. نام کامل این شاعر، افضل الدّین بدیل بن علی خاقانی شروانی می باشد. او در شهر شَروان تبریز در تاریخ 520 قمری (1120 میلادی) چشم به جهان گشود. خاقانی پیرو مذهب سنی بوده است. این شاعر بزرگ در سال 595 قمری در گذشت و در مقبرة الشعرای تبریز به خاک سپرده شد. از آثار او می توان به دیوان و مثنوی تحفه العراقین اشاره کرد. دیوان خاقانی حاوی قصاید، ترجیعات، غزل ها، رباعیات و مقطعات وی است.

مثنوی تحفه العراقین در شرح اولین سفرش به مکه و کشور عراق بوده است. در این کتاب از هر شهر و رجال معروف یاد شده است. در آخر مثنوی ابیاتی از شرح حال خاقانی در آن زمان آمده است.

 

شرح کاملی بر زندگی شاعر خاقانی

خاقانی (Khaghani) در شهر شروان یا شیروان به دنیا آمد. او القابی همچون حسان العجم و افضل الدین دارد. پدرش نجیب الدین علی مروی نام داشت که پیشه اش درودگری بود. مادر خاقانی، در ابتدا مسیحی بوده و بعد به دین اسلام گرویده بود. بعد از فوت پدرش تا سن 25 سالگی زیر سایه حمایت عموی خود یعنی کافی الدین عمر بود. او فردی فیلسوف و طبیب بوده است؛ خاقانی بسیاری از علوم را نزد او فرا گرفت.

 

آغاز شعر سرایی

خاقانی فنون شاعری را نزد یکی از شاعران معاصر زمان خود گذراند. نام این شخص، ابوالعلاء گنجه ای بوده است. وقتی این شاعر، خاقانی را به خاقان منوچهر شروانشاه معرفی کرد، نام خاقانی بر او گذاشته شد.

 

دیوان خاقانی

این اثر او از پیچیده ترین دیوان ها می باشد. به همین دلیلِ پیچیدگی و پر مغزی، دیوانش در بین مردم از توجه قابل قبولی برخوردار نبوده است. سطح این دیوار بسیار بالاست و برای درک اشعارش نیاز به درایت و تمرکز زیادی است. همچین گفته شده افرادی که در گیاه شناسی، علم و نجوم سر رشته داشته باشند، بهتر به مضامین اشعار خاقانی پی می برند.

 

مثنوی تحفةالعراقین

خاقانی در سال ۵۵۰ قمری به نیت دیدار اساتید خراسان و دربارهای مشرق، به سمت عراق راه افتاد. در مسیر هنگامی که به ری رسید، بیمار شد و توانایی ادامه مسیر از او سلب شد. در این هنگام خاقانی مجبور به بازگشت به سمت حبسگاه شروان شد. بعد از مدتی، قصد کرد تا برای زیارت حج و دیدن فرمانروایان عراق عازم سفر شود. از این رو به سمت مکه و مدینه رفت. خاقانی در آن جا چندین قصیده سروده است. مثنوی تحفةالعراقین نیز در حین همین سفر، در سال های 551 و یا 552 نوشته شده است.

این مثنوی ب سه هزار و دویست بیت، در سال 551 تالیف شد و به تصحیح یحیی قریب در سال 1330 خورشیدی در تهران چاپ شد.

افضل‌الدّین بدیل بن علی خاقانی شروانی

 

نگاهی به مثنوی خاقانی

سفر به عراق عجم:

خاقانی در این مقاله به توصیف مناظر طبیعی و دژهای آن منطقه پرداخته است. همچنین از راهزنانی که آنان را غولان کمین گشای خون ریز خطاب می کردند، نیز یاد کرده است. درباره مشاغل منطقه مانند قصابی، عطاری، خبازی و طباخی نیز اطلاعات خوبی را به خواننده داده است.

بغداد و کوفه:

در ابتدای این بخش، خاقانی به شرح و توصیف دجله و سرای المقتفی بالله می پردازد. زیبایی شهر، وصف سلطان سلجوقی و خلیفه عباسی از دیگر توصیفات این شهر است. همچنین وصف حرم امام علی (ع) را هنگامی که از شهر کوفه در حال گذر بود، نوشته است.

مکه و مدینه:

در این بخش خاقانی به توصیف های کوتاه و شاعرانه ای از جغرافیا و تاریخ آن زده است. در این مقاله شرح حال حاجیان و احرام بستنشان، احرامگاه و ذات العرق و همچین صحرای عرفات و جمعیت حاضر در آن به چشم می خورد. منی، مکه، حجر الاسود، زمزم، صفا و مروه از دیگر اماکنی است که خاقانی برای آن ها توصیفات زیبا و کوتاهی نوشته است.

بادیه:

این منطقه از زبان خاقانی به باغی زیبا تشبیه شده که پوشش گیاهی آن مانند لباسی به رنگ سبز پسته ای است. به دلیل وجود گیاهان دارویی در این منطقه، خاقانی نام داروکده را به آن اطلاق کرد.

موصل و شام:

خاقانی برای این شهرها از عناوینی چون  سفرگه ملائک و قطب هدی و سپهر اسلام یاد کرده است.

خاقانی در مثوی خود، بیشتر از همه جمال الدین محمد اصفهانی وزیر شاهان زنگی موصل را مورد ستایش قرار داده و منظومه خود را به او تقدیم کرده است. این کتاب به لحاظ دستوری دارای قواعدی است که بسیاری از آن ها در دیگر آثار خاقانی به ویژه دیوان او دیده می شود.

 

قصاید و غزل های خاقانی

قصاید و غزل ها، در سال 1390 در کتابی 880 صفحه ای منتشر شد. در این کتاب 9447 بیت قصیده و 3853 بیت غزل از خاقانی وجود دارد.

 

منشآت خاقانی

این کتاب یکی از آثار ناشناخته خاقانی است. در منشآت خاقانی حدود 60 نامه او به  بزرگان زمان خود است. بزرگانی همچون علمای دین و بزرگان، شاهان، درباریان، فرماندهان نظامی، لشکری و خویشاوندان. نامه ها را به نثر زیبای مصنوع نگارش شده اند و درباره مسائل سیاسی، اجتماعی و اعتقادی آن زمان بوده است. نامه ها دارای عناوینی مانند نامه به وحید الدین، نامه به شمس الدین، نامه به هر دو داماد خود و... هستند. در پایان کتاب، فهرستی از لغات، اشعار و ایات به چشم می خورد. کتاب منشآت خاقانی در سال 1349 توسط دانشگاه تهران به چاپ رسید.

خاقانی شروانی

 

دوران حبس خاقانی

خاقانی در راه بازگشت به شروان به دربار شروانشاه پیوست؛ اما به دلیل نامعلومی میان او و شروانشاه کدورتی ایجاد می شود که باعث حبس خاقانی می شود. از قصیده های سروده شده در آن زمان می توان پی برد که خاقانی به مدت 1 سال از عمر خود را در حبس گذرانده است.

 

اهمیت سفر حج برای خاقانی

سفر حج در زندگی خاقانی از جهت تحول فکری و معنوی حائز اهمیت بود. با این که او در دربار شروانشاهان جایگاه خوبی داشت، نوعی وسوسه معنوی درونی در او به وجود آمد. وسوسه ای که از گرایشش به زهد و عرفان سرچشمه می گرفت، او را به سرعت از موقعیت خود به عنوان شاعری مدیحه سرا ناخشنود کرد.

خاقانی در طرح و پرداخت اندیشه های عرفانی تا حدودی از سنایی که الگوی او بود، پیروی کرده است؛ اما گرایش او به زهد و تصوف هیچ گاه چنان عمیق نشد که مانند سنایی به عزلت کامل روی بیاورد.

 

فوت همسر و فرزند

گفته شده حدود سال 571 قمری، بعد از آن که خاقانی از سفر حج بازگشت، ابتدا فرزند بیست ساله خود بنام رشید و سپس همسرش را از دست داد. بعد از این حوادث، خاقانی میل به عزلت پیدا کرد.

 

مضامین آثار خاقانی

تمام آثار او از جمله قطعات و قصیده ها، همگی شامل مضامین جدید و توصیف های عالی بوده است. با مطالعه بعضی از آثار او، می توان به وضوح رد پای زندگی اش را در آن ها دید. برخی از قصیده ها و غزل های او به شرح رخدادهای زندگی خاقانی می پردازد. خاقانی فرزندی به نام رشید داشته که در سن 20 سالگی فوت می کند. او در این باره نیز، اثری را به نظم می نویسد. با خواندن اشعار این شاعر بزرگ، می توان به خصوصیات، نحوه زندگی و احساساتش پی برد.

 

درگذشت خاقانی

گفته شده این شاعر بزرگ در تاریخ 595 قمری (1190 میلادی) زمانی که حدود 70 سال داشته، چشم از جهان فرو می بندد.

 

مقبره خاقانی

محل دفن خاقانی در مقبره الشعرای تبریز می باشد. جایی که محل دفن 4000 تن دانشمند و ادیب نامدار ایران است. این گورستان تاریخی در محله سرخاب شهر تبریز قرار دارد و در اسفند 87 به ثبت ملی رسیده است. به جز خاقانی افراد مشهور دیگری همچون محمد حسین شهریار، اسدی طوسی، ظهیر فاریابی، لسانی شیرازی، همام تبریزی و... در این مقبره دفن می باشند.

مقبره خاقانی

 

قصیده شروان

قصیده ای از خاقانی که در آن به زادگاهش یعنی شروان اشاره می کند، در زیر آمده است:

عیب شروان مکن که خاقانی/ هست از آن شهر کابتداش شر است

عیب شهری را چرا کنی بدو حرف/ کاوّل شرع و آخر بشر است

 

اشعاری از خاقانی

در زیر چند نمونه از آثار این شاعر بزرگ را در سبک های مختلف آورده ایم:

 

غزل عاشقانه

ای آتش سودای تو خون کرده جگرها
بر باد شده در سر سودای تو سرها

در گلشن امید به شاخ شجر من
گلها نشکفند و برآمد نه ثمرها

ای در سر عشاق ز شور تو شغب ها
وی در دل زهاد ز سوز تو اثرها

آلوده به خونابه هجر تو روان ها
پالوده ز اندیشه وصل تو جگرها

وی مهره امید مرا زخم زمانه
در ششدر عشق تو فرو بسته گذرها

کردم خطر و بر سر کوی تو گذشتم
بسیار کند عاشق ازین گونه خطرها

خاقانی از آنگه که خبر یافت ز عشقت
از بیخبری او به جهان رفت خبرها

 

تک بیتی

ز خاک کوی تو هر خار سوسنی است مرا
به زیر زلف تو هر موی مسکنی است مرا

 

رباعی عاشقانه

  • دل خاص تو و من تن تنها اینجا
    گوهر به کفت بماند و دریا اینجا
    در کار توام به صبر مفکن کارم
    کز صبر میان تهی ترم تا اینجا

 

  • خاقانی اساس عمر غم خواهد بود
    مهر و ستم فلک بهم خواهد بود
    جان هم به ستم درآمد اول در تن
    و آخر شدنش هم به ستم خواهد بود

 

ویکی پدیای خاقانی

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C

 

آثار و کتاب های خاقانی

  • دیوان خاقانی
  • مثنوی تحفه العراقین
  • منشآت خاقانی

 


آثار خاقانی که در کتابچین موجود است

  1. کتاب دیوان اشعار افضل الدین خاقانی
  2. کتاب قطعات خاقانی
  3. کتاب قصاید و قطعات عربی خاقانی
  4. کتاب قصاید خاقانی
  5. کتاب غزلیات خاقانی
  6. کتاب ترکیبات خاقانی
  7. کتاب ترجیعات خاقانی
  8. کتاب رباعیات خاقانی
  9. کتاب دیوان اشعار خاقانی

لینک کوتاه

http://ketabch.in/a/3720