دانلود کتابهای عطار نیشابوری

چکیده

فريدالدين ابو حامد محمد بن ابوبكر ابراهيم بن اسحاق عطار نيشابوري   (Attar Of Nishapur) شاعر، نویسنده، صوفی،­ و عارف نام آور ایرانی که اواخر قرن 6 و اوایل قرن 7 هجری را زیسته است. پیش از رسیدن به پیشه شاعری، در دکان پدرش به شغل عطاری مشغول بود. بر سر اینکه تولد این شاعر بلندآوازه، سال513  یا سال  538 هجری قمری بوده است، میان تاریخ نویسان اختلاف نظر وجود دارد! او در قریه کدکن یا شادیاخ که در قدیم از توابع نیشابور بوده است، به دنیا آمد.در کدکن روزگار گذراند .زندگانی اش با حکومت­های سلطان سنجر و سلطان محمد خوارزمشاه هم دوره شد.  در سال 618 هجری قمری از دنیا رفت؛ اما آثار پربرکت و ارزشمندش را برای همیشه و برای تمامی نسل ها به یادگار گذاشت.

آرامگاه­اش در نزدیکی شهر نیشابور است و امروزه به یکی از جاذبه های توریستی این شهر تبدیل شده است.

اسرارنامه،­ الهی ­نامه، ­بلبل­ نامه، ­اشتر­نامه و پندنامه بخش کوچکی از آثار ارزشمند اين فرد بلند­آوازه است.

 

شرح کاملی بر زندگینامه عطار نیشابوری

کودکی پرماجرا

عطار در کدکن، یکی از بخش­های تربت حیدریه امروزی به دنیا آمد.اجدادش نیز اهل کدکن بودند. هم اسم بودنش با حضرت محمد را بعدها در بعضی از شعرهایش یادآور شد. دوران کودکی اش با طغيان غزها همزمان شد. عطار در زمان رخ دادن اين فاجعه كودكي ٧ ساله بود و آن رخداد سهمگين، تاثير بسيار بدي در ذهن عطار خردسال باقي گذاشت. شهر ويران شده بود و عطار شاهد شكنجه ها، تجاوزها، خرابي ها، و مرگ و و درد و وحشت مردم بود...

اين اتفاقات، بعد ها باعث رشد تفكرات منفي عطار شد و آثار مخربش براي هميشه در ذهنش باقي ماند.  پدر فرید الدین، در شهر شادیاخ دکانی داشت و در آن به پیشه عطاری مشغول بود. گفتنی است که او در این شغل تبحر خاصی داشت.پس از فوت پدر، فرید­الدین برای مدتی شغل پدرش را ادامه داد و به طبابت و دارو­فروشی  که از پدرش یاد گرفته بود پرداخت!

برخی ادعا می کنند که  مزار «شیخ ابراهیم» در زیارتگاه «پیرِ زِرًوَند» در کدکن، متعلق به پدر عطار است.

 

عطار عارف می­شود...

عطار تا زماني كه به رشد و تحولات روحي برسد در دكان پدر مشغول به كار بود.داستان هاي مختلفي از اين موضوع حكايت دارد كه چه شد كه عطار، عطار شد! و چه چيزي باعث رقم خوردن تحول و انقلاب دروني او شد.

معروف ترين اين داستان ها از اين قرار است كه يك روز عطار در دكانش مشغول به معامله بود، درويشي نزد او آمد چندبار اين جمله را تكرار كرد :« چيزي براي خدا بدهيد...»

با اين جمله از عطار درخواست كمك كرد اما عطار چيزي به او نداد. درويش رو به عطار كرد و گفت: تو چگونه مي خواهي از دنيا بروي؟

عطار گفت: همانطور كه تو از دنيا مي روي!

درويش گفت: تو مي تواني مثل من بميري؟

عطار گفت: بله.

درويش كاسه چوبي اش را كه در دست داشت زير سرش گذاشت، كلمه الله را بر زبان آورد و سپس از دنيا رفت..!

عطار با ديدن اين صحنه شديداً تحت تأثير قرار گرفت. از دكان خارج شد و مسير زندگي اش براي هميشه تغيير كرد.

از شغل عطاري دست برداشت و نزد شيخ الشيوخ عارف ركن الدين اكاف كه عارف معروفي بود رفت. به دست او توبه كرد و به رياضت نفس مشغول شد. چند سالي را به خدمت اين عارف گذراند. سپس راه و رويه سالكان طريقت را در پيش گرفت و بخشي از عمرش را به سفر گذراند.

از مكه تا ماوراءالنهر سفر كرد و در طول سفرش بسياري از مشايخ و عارفان بزرگ زمانه اش را ملاقات كرد. در پي اين سفرها به خدمت مجدالدين بغدادي رسيد.

عطار چه در دوران جواني كه به طبابت مي پرداخت و چه در دوران پيري كه از خلق گوشه مي گرفت و وقتش را با نوشتن پر مي كرد، بسيار پركار و فعال بود.

در رابطه با وفاتش نيز اختلافاتي وجود دارد، اما بيشتر شواهد حكايت از وفات عطار در سال ٦٢٧ هجري قمري دارند.

گفته شده است كه عطار هنگام يورش مغولان به شهر نيشابور شهيد شد.

شیخ بهاءالدین در رابطه با واقعه حمله مغول ها و شهادت عطار در كتابش اين گونه مي گويد كه وقتي لشكر تاتار به نيشابور رسيد، تمام مردم نيشابور را قتل عام كردند، عطار با ضربه شمشير يكي از مغولان بر شانه اش كشته شد. در برخي از منابع نقل شده كه عطار فهميد مرگش نزديك است و با خون جاري شده از شانه اش رباعي

«در كوي تو رسم سرفرازي اين است

مستان تو را كمينه بازي اين است

با اين همه رتبه هيچ نتوانم گفت

شايد كه تو را بنده نوازي اين است»

را بر روي ديوار نوشت.

 

عطار از چشم و زبان دیگر شاعران

مولانا:

هفت شهر عشق را عطّار گشت      ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم

محمود شبستری:

مرا از شاعری خود عار ناید     که تا صد قرن چون عطار ناید

                   اگرچه زین نمط صد عالم اسرار      بود یک شمه از دکان عطار

صائب:

خواهد رسید رتبه صائب به مولوی     گر مولوی به رتبه عطار می­رسد

سیف:

سیفم که بریدم ز همه نسبت خود لیک     در گفتن طامات چو عطار فریدم

فیض کاشانی:

هرکسی در پرده اشعار می­گوید سخن     گاه مولانا و گه عطار و گاهی مغربی

 

چند جمله طلایی از عطار

• تا سگ نفس در توست، ابلیس بر توست.
• آنچه نپاید، دلبستگی را نشاید.  
• فرمانبری از نفس جز خودکشی نباشد.
• هرچه تو را از رسیدن به حق باز دارد بت دان و از میان بردار.
• بطن جهان از زایش کودک شادی عقیم است و در بسیط زمین این گوهر نایاب یافت نگردد که وجودش جز خیالی وهم انگیز نباشد.
• هرچه را رنگ و روی کمتر باشد، به حقیقت نزدیکتر بود.
• حرمت بندگی نگهدار.
• پاکبازی جز طریق شمع نیست که بسوزد و جمع را روشنی بخشد و هستی خویش بر سر این کار نهد.
• از عیب دیگران دیده بربند تا لذت زیبایی دریابی.
• آرزوی بهشت و بیزاری دوزخ هردو واهی است.
• چون خداوند یاری ات کرد کار تو به خوبی صورت گرفت. او کار خویش کرد، تو چرا کار خویش نمی کنی.
• زنی را که درد زایش در دل پدید آید، لازم نیست کسی او را بیدار کند که او خود بیدار می شود.
• آنان که هوای دانه کردند اسیر دام ماندند.
• تو آنی که این دم هستی و می کنی، نه آنکه بوده ای و کرده ای.
• هرکه در وادی توحید گم نگردد گمراه گردد.
• هرکس از عشق بویی برد، جمله عیب ها هنر بیند.
• اگر هستی خواستی نیست شو که چون نیست شوی، هستی یابی و از هستی دم مزن که دعوی هستی خود اثبات نیستی است.
• سنگ دوست از گوهر دشمن عزیزتر است.
• چون حق تعالی بنده را دوست دارد اندوهش بسیار دهد، وچون دشمنش دارد دنیا بر وی فراخ گرداند.
• پاکبازی جز طریق شمع نیست که بسوزد و جمع را روشنی بخشد و هستی خویش بر سر این کار نهد.
• اگر دمی ادعای هستی کنی، از پیش و پس باران حوادث بر سرت می بارد.
• تو را در وجود خویش بهشت و دوزخ مهیاست.

 

روز ملی عطار

25 فروردین، روز ملی عطار در تقویم ما ایرانی هاست. هرساله در این روز، آرامگاه عطار گلباران می شود. پژوهش هایی درباره عطار ارائه می­شود.نمایشگاه خوش نویسی و شب شعر برگزار می­شود و اقداماتی برای عطار شناسی انجام می­گیرد.

 

عاشقانه و عارفانه ای از عطار را با چشم جان بخوانیم

عاشقانه

ای دل اگر عاشقی در پی دلدار باش

بر در دل روز و شب منتظر یار باش

 

دلبر تو دایماً بر در دل حاضر است

رو در دل برگشای حاضر و بیدار باش

 

دیده ی جان روی او تا بنبیند عیان

در طلب روی او روی به دیوار باش

 

ناحیت دل گرفت لشگر غوغای نفس

پس تو اگر عاشقی عاشق هشیار باش

 

نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال

لیک تو باری به نقد ساخته ی کار باش

 

در ره او هرچه هست تا دل و جان نفقه کن

تو به یکی زنده ای از همه بیزار باش

 

گر دل و جان تو را در بقا آرزوست

دم مزن و در فنا همدم عطار باش

***

گر مرد رهی ز رهروان باش

در پرده سر خون نهان باش

 

بنگر که چگونه ره سپردند

گر مرد رهی تو آن چنان باش

 

خواهی که وصال دوست یابی

با دیده درآی و بی زبان باش

 

از بند نصیب خویش برخیز

دربند نصیب دیگران باش

 

در کوی قلندری چو سیمرغ

می باش به نام و بی نشان باش

 

بگذر تو ازین جهان فانی

زنده به حیات جاودان باش

 

منگر تو به دیده تصرف

بیرون ز دو کون این و آن باش

 

عطار ز مدعی بپرهیز

رو گوشه نشین و در میان باش

 

عارفانه

ابتدای کار سیمرغ ای عجب

جلوه گر بگذشت بر چین نیم شب

 

در میان چین فتاد از وی پری

لاجرم پر شورشد هر کشوری

 

هر کسی نقشی از آن پر برگرفت

هرک دید آن نقش کاری درگرفت

 

آن پر اکنون در نگارستان چینست

اطلبو العلم و لو بالصین ازینست

 

گر نگشتی نقش پر او عیان

این همه غوغا نبودی در جهان

 

این همه آثار صنع از فر اوست

جمله انمودار نقش پر اوست

 

چون نه سر پیداست وصفش رانه بن

نیست لایق بیش ازین گفتن سخن

 

هرک اکنون از شما مرد رهید

سر به راه آرید و پا اندرنهید

 

جمله مرغان شدند آن جایگاه

بی قرار از عزت آن پادشاه

 

شوق او در جان ایشان کار کرد

هر یکی بی صبری بسیار کرد

 

عزم ره کردند و در پیش آمدند

عاشق او دشمن خویش آمدند

 

لیک چون ره بس دراز و دور بود

هرکسی از رفتنش رنجور بود

 

گرچه ره را بود هر یک کار ساز

هر یکی عذری دگر گفتند باز…

 

تک بیت عاشقانه از عطار

اي هجر تو وصل جاودانی اندوه تو عيش و شادمانی
در عشق تو نيم ذره حسرت خوشتر ز وصال جاودانی

 

*****

بی تو دل و جان من سیر شد از جان و دل
جان و دل من تویی ای دل و ای جان من

هست دل عاشقت منتظر یک نظر
تا که برآید ز تو حاجت دو جهان من

شيوايي كلام عطار در منطق الطير به اوج مي رسد.

نمونه هايي از اين كلام رسا را در بخش قبل خواندیم.

منطق الطير قصه هم صحبت پرندگان درباره يك پرنده خيالي به نام سيمرغ است. پرندگان منطق الطير، سالكان حق جو هستند و سيمرغ اين قصه، وجود حق.

عطار با كمك گرفتن از نيروي تخيل خود راز و رمز هاي رسيدن سالك به حقيقت محض را در اين كتاب به تصوير كشيده و شاهكاري هنري خلق كرده است.

تذكرةاوليا، اثر منثور عطار است كه در آن سرگذشت ٩٧ تن از اوليا و صوفيان را به تصوير كشيده.

ویکی پدیای عطار

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B7%D8%A7%D8%B1_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C

 

آثار عطار

آثار عطار به دو دسته منظوم و منثور تقسيم مي شود

آثار منظوم شيخ:

• ديوان اشعار كه غزليات، قصايد و رباعياتش را كه مضمون هاي صوفيانه دارند، شامل مي شود.

مثنويات كه شامل :

• الهي نامه؛ که سرشار از داستان های نغز و دلکش کوتاه و بلند است که همگی در ِیک داستان اصلی و بزرگ تر جمع شده اند. این کتاب مانند دیگرآثار عطار با حمد خداوند، ­حضرت محمد و خلیفه های چهارگانه آغاز می­شود و سپس در هشت بیت، روح انسان را مورد خطاب قرار می­ دهد و شش فرزند نفس، شیطان، عقل، فقر، علم و توحید را برایش برمی­شمرد.
• اسرار نامه؛ از نخستین آثار وی بوده . 22 مقاله و 3305 بیت دارد. مقاله اول درباره توحید، مقاله دوم درباره نعت رسول خدا، و مقاله سوم درباره فضائل خلفای راشدین است. عطار از مقاله چهارم به بعد به موضوعات مختلف تصوف پرداخته است.
• مصيبت نامه حکایاتی از مشکلات و گرفتاری های روحانی سالک را نوشته است.
• بلبل نامه
• بي سر نامه
• منطق الطير
• جواهر الذات
• حيدرنامه
• مختار نامه
• خسرونامه
• اشتر نامه
• پندنامه
• نزهةالحجاب
• بیان الارشاد
•  سی فصل
• هیلاج نامه
•  وصلت نامه
•  مظهر العجايب
• مظهر عطار
• نزهت الاحباب
• مجموعه آثار

---

 

آثار عطار نیشابوری که در کتابچین موجود است

1. کتاب مجموعه آثار عطار
2. کتاب وصلت نامه عطار
3. کتاب هیلاج نامه عطار
4. کتاب نزهت الاحباب عطار
5. کتاب منطق‌ الطیر عطار
6. کتاب مظهرالعجایب عطار
7. کتاب مظهر عطار
8. کتاب مصیبت نامه عطار
9. کتاب مختارنامه عطار
10. کتاب خسرو نامه عطار
11. کتاب سی فصل عطار
12. کتاب جوهرالذات عطار
13. کتاب تذکره الاولیاء عطار
14. کتاب پندنامه عطار
15. کتاب بی ‏سرنامه عطار
16. کتاب بیان الارشاد عطار
17. کتاب بلبل نامه عطار
18. کتاب الهی نامه عطار
19. کتاب دیوان اشعار عطار
20. کتاب اشترنامه عطار
21. کتاب اسرارنامه عطار