دانلود کتاب گلستان سعدی

نقد و بررسی کتاب گلستان سعدی

 

کمتر کسی هست و یا بهتر است بگویم کسی نیست که آوازه تاثیر گذارترین کتاب نثر فارسی را نشنیده باشد و با گلستان سعدی آشنا نباشد. سعدی (علیه الرحمه) در این کتاب شاهکار پند و اندرز و نصایح اخلاقی را در قالب حکایت و داستان بیان میکند و واقعیات زندگی را به رخ می کشد. حقیقتا نقد این کتاب گران سنگ کار هر کسی نیست و ماهم دراینجا نقد نخواهیم کرد بلکه فقط مروری داریم و کتاب را بررسی خواهیم نمود، پس بر گفته ها خرده نگیرید.

 

آشنایی مختصر با گلستان

گلستان سعدی شامل هشت فصل ( باب ) می باشد که با نثری آهنگین همراه با نظم می باشد. این هشت باب عبارتند از : “ سیرت پادشاهان ”، “ اخلاق درویشان ”، “ فضیلت قناعت ”، “ فوائد خاموشی”، “عشق و جوانی”، “ ضعف و پیری ”، “ تأثیر تربیت ”، و “ آداب صحبت ”.

این کتاب پندها و اندرزها را با شیوه داستان گویی و بیان حکایات مطرح میکند و حاوی جملات قصار زیادی می باشد که بسیاری از آنها ضرب المثل هایی شده اند که در بین ایرانیان رواج یافته اند.

سعدی در گلستان از بیان تاریخ و تذکره نویسی اجتناب می کند و سعی میکند خصایل، فضایل و رذایل اخلاقی انسان را با توجه به فرهنگ و جامعه زمان خود به تصویر بکشد.

 

آشنایی با سعدی نویسنده گلستان

ابومحمد مشرف الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف، معروف به سعدی یکی از شاعران ایرانی است که در سال ۶۹۰ هجری قمری در شیراز متولد شد. او در نظامیه بغداد تحصیل کرد و به شام و حجاز مسافرت می کرد. سعدی پس از مدتی به وطن خود شیراز بازگشت و الباقی عمر گران بهای خود را در آنجا گذراند. آرامگاه وی سعدیه هم اکنون در شیراز واقع شده است.دوران زندگانی سعدی با حکومت اتابکان شیراز، حمله مغول به ایران و فروپاشی حکومت های خوارزمشاهیان و عباسیان مصادف بود. قرن شش و هفت هجری زمان پیشرفت تصوف در ایران بود که از لحاظ فرهنگی و شیوه فکری در آثار سعدی تاثیر بسزایی داشت. سعدی تاثیر بی چون و چرایی در ادبیات فارسی داشته است، به نحوی که زبان فارسی امروزی به زبان سعدی نزدیک است. آثار او تا مدت ها در مدرسه ها و مکتب خانه ها تدریس می شده است و ضرب المثل های زیادی از آثار سعدی دهان به دهان گشته است و در مکالمات روزمره مردم امروزی استفاده می شود.

 

 

 

سبک شناسی

داستان و قصه گویی در بین ملل شرقی جایگاه ویژه ای دارد و می توان گفت نوع ادبی ویژه ای هست که در بین همه ملل رواج داشته و دارد و برای انتقال مفاهیم اجتماعی اخلاقی و فرهنگی به مخاطبان شکل گرفته است. حتی در کتب آسمانی مانند قرآن کریم نیز این شیوه به وضوح قابل مشاهده هست، داستان حضرت یوسف، داستان اصحاب کهف و...که از آنها به قصه های پیامبران یاد می شود. طبع انسان به گونه ای هست که از شنیدن پند و نصیحت دوری میکند، اما شیوه داستان گویی این موضوع را حل کرده و همان نصایح و اندرزها را در قالب داستان بیان می کند، شاعران زیادی از جمله سنایی، مولانا، عطار و...نیز از این شیوه برای انتقال مطالب خود به خواننده استفاده کرده اند و شاید راز ماندگاری آثار آنها همین موضوع باشد.

در ادامه مثالی را ذکر می کنیم:

حکایتی از باب اول سیرت پادشاهان :

پادشاهی را شنیدم به کشتنِ اسیری اشارت کرد. بیچاره در آن حالت نومیدی ملک را دشنام دادن گرفت و سقط گفتن، که گفته اند هر که دست از جان بشوید، هر چه در دل دارد بگوید.

وقت ضرورت چو نماند گریز

دست بگیرد سر شمشیر تیز

اذا یئسَ الانسانُ طالَ لِسانُهُ

کَسنّورِ مغلوب یَصولُ عَلی الکلبِ

ملک پرسید چه می گوید؟ یکی از وزرای نیک محضر گفت: ای خداوند همی گوید: وَ الْکاظِمینَ الغَیْظَ وَ الْعافِینَ عَنِ النّاسِ. ملک را رحمت آمد و از سر خون او در گذشت. وزیر دیگر که ضدّ او بود گفت: ابنای جنس ما را نشاید در حضرت پادشاهان جز به راستی سخن گفتن. این ملک را دشنام داد و ناسزا گفت. ملک روی از این سخن در هم آورد و گفت: آن دروغ وی پسندیده تر آمد مرا زین راست که تو گفتی که روی آن در مصلحتی بود و بنای این بر خبثی. و خردمندان گفته اند: دروغی مصلحت آمیز به که راستی فتنه انگیز.

هر که شاه آن کند که او گوید

حیف باشد که جز نکو گوید

بر طاق ایوان فریدون نبشته بود:

جهان ای برادر نماند به کس

دل اندر جهان آفرین بند و بس

مکن تکیه بر ملک دنیا و پشت

که بسیار کس چون تو پرورد و کشت

چو آهنگ رفتن کند جان پاک

چه بر تخت مردن چه بر روی خاک

 

نکات تربیتی

سعدی بیان میکند برای تربیت یک شخص فقط اقدام به تربیت کافی نیست بلکه باید ذات درونی او نیز گرایش و تمایل به اصلاح شدن داشته باشد و پذیرای این تربیت باشد

چون بود اصل گوهری قابل                تربیت در او اثر باشد

 

هیچ صیقل نکو نداند کرد                  آهنی را که بد گهر باشد

مورد بعدی که سعدی در باب تربیت بیان میدارد مساله تنبیه و تشویق است اینکه این دو موضوع باید در کنار هم باشند و نباید افراط و تفریطی در هیچکدامشان باشد و می افزاید که این تربیت باید در دوران کودکی باشد چرا که کسانیکه در دوران طفولیت تربیت نشده اند در دوران بزرگسالی چون شاکله آنها بسته شده دوباره پروری کاری بس دشوار است. از این دست نکات تربیتی در گلستان زیاد مطرح شده که نکاتی آموزنده و کاربردی هستند مانند اینکه نباید کودک را در نازو نعمت کامل بار آورد بلکه باید او را با سختی ها نیز آشنا کرد، تاثیر محیط بر کودکان زیاد است و کمال همنشین به شدت براو تاثیر گذار خواهد بود پس باید او را از همنشینی با بدان دور بداریم، باید در تربیت این نکته را گنجاند که علم و هنر از ثروت برتر هستند و متناسب با استعداد کودک باید اورا پروراند.

همانطور که می بینیم نکات تربیتی استاد سخن سعدی بسیار است و بررسی آنها دراین مقال نمیگنجد پس شما را دعوت میکنم باب هفتم و هشتم گلستان را خودتان مطالعه کنید و با آنها آشنا شوید.

 

وصف گلستان از زبان خود سعدی

سعدی خود علت نام گذاری کتابش را در دیباچه توضیح داده وگلستان واقعی را این کتاب می داند و می گوید گلستانیست که سرما و گرما برآن تاثیری ندارد

به چه کار آیدت ز گُل طَبَقی                 از گلستانِ من ببَر ورقی

گُل همین پنج روز و شش باشد            وین گلستان همیشه خوش باشد

 

گلستان از زبان بزرگان

امرسون

کتاب گلستان را یکی از اناجیل و کتب مقدس جهان می داند و معتقد است که دستورهای اخلاقی آن، قوانین عمومی و بین المللی است.

 

مقام معظم رهبری

 بی ‏شک، سعدی یکی از پایه‏ های بنای استوار ادب فارسی و محصول شعر و نثر او، تشکیل دهنده یکی از برازنده ‏ترین اندام‏های پیکره شکوهمند فرهنگ کنونی ماست. امروز می‏توان زیباترین گل‏های اندیشه بشری را در گلستان مصفای نظم و نشر او جُست و یافت. شعر و نثر این جهاندیده انسان شناس صادق، همواره پیامی را با خود حمل کرده است، یا از منبع وحی و گنجینه قرآن و حدیث و یا از پرتو دل و احساس صاف و پاک خود او. شیوه سخن بی ‏تکلُّف و شفاف او نیز امتیاز دیگر این آموزگار بزرگ مردمی و محبت است. بسیارند آنهایی که در هر دو قلمرو نظم و نثر سمند فصاحت تاخته ‏اند، امّا فقط سعدی است که شعری روان چون نثر، و نثری آهنگین چون شعر پدیده آورده و آمیزه شگفت ‏انگیز از مضمون و ترکیب و معنا و لفظ، در هر دو عرصه فراهم ساخته است.

 

دکتر حسین رزمجو

 شیخ اَجل سعدی، در هنر نویسندگی و شاعری روشنتر از آن است که احتیاج به شرح و تفصیل بسیار باشد. او از جمله معدود شخصیت‏های ادبی است که نه تنها در قلمرو زبان فارسی از شهرتی کم نظیر برخوردار است؛ چنانکه خاص و عام او را می‏شناسند، بلکه در خارج از ایران در عرصه ادبیات جهان چهره‏ای شناخته و آشناست.

 

دکتر محمدعلی فروغی

سرافرازانه می‏گویم که قوم ایرانی، در هر رشته از علم و حکمت و ادب و هنرهای دیگر، فرزندان نامی بسیار پرورانده است؛ ولیکن اگر هم به جز سعدی کسی دیگر نپرورده بود، تنها یکی برای جاوید کردن نام ایرانیان بس بود. مدّاحی از شیخ سعدی را زبان و بیان خود او باید، امّا هیهات که چشم روزگار دیگر مانند او ببیند. هفتصد سال از زمان او می‏گذرد و نه تنها مانند او ظهور ننموده، بلکه نزدیک به او هم کم کسی دیده شده است، اهل ذوق اِعجاب می کنند که سعدی هفتصد سال پیش به زبان امروزی ما سخن گفته است ولی حق این است که  ما پس از هفتصد سال به زبانی که از سعدی آموخته ایم سخن می گوییم.

 

ارنست رنان ( زبان شناس و نویسنده فرانسوی)

سعدی، واقعا یکی از نویسندگان ماست. ذوق سلیم و تزلزل ‏ناپذیر او، لطف و جذبه‏ای که به روایاتش روح و جان می‏بخشد، لحن سخریه ‏آمیز و پرعطوفتی که با آن معایب و مفاسد بشریت را گوشزد می‏کند، این همه اوصاف که در نویسندگان شرقی به ندرت جمع می‏آید، او را در نظر ما عزیز می‏دارد.

 

باریه دومنار (مترجم بوستان سعدی به زبان فرانسوی)

از تمام گویندگان شرقی، سعدی تنها شاعری است که مورد پذیرش اروپاییان قرار گرفته است و علت این افتخار او این است که سعدی در گلستان،جامع تمامی صفاتی است که زیبا ‏شناسی نوین طالب آن است.

 

ضیاء موحد

زبان فارسی پس از فردوسی به هیچ شاعری به اندازه ی سعدی مدیون نیست .

 

 

ویکی پدیا کتاب گلستان سعدی

https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B9%D8%AF%DB%8C

 

سخن آخر

ویژگی ها و خصایل گلستان سعدی بی شمارند و بررسی آنها زمان بر خواهد بود بهترین نقد برای این کتاب ارزشمند مطالعه خود کتاب است، دیوان حافظ، مثنوی معنوی مولانا، بوستان و گلستان سعدی کتابهایی هستند که مانند یک گنج سالیان سال همراه ما ایرانیان بوده اند پس اگر تا بحال آنها را مطالعه نکرده اید زمانی را اختصاص دهید و از این دریای علم و ادب بهره ببرید شما می توانید گلستان سعدی را رایگان از کتابچین دانلود و مطالعه نمائید.