دانلود کتاب آب هرگز نمی میرد

نقد رمان آب هرگز نمی میرد

شناسنامه رمان آب هرگز نمی میرد

کتاب آب هرگز نمی میرد به قلم حمید حسام در شرح خاطرات سردار میرزا محمدسلگی به رشته تحریر در آمده است. این کتاب خاطره نگاری های این سردار شهید است که فرمانده گردان حضرت ابوالفضل (ع) لشکر انصار الحسین (ع) همدان بوده است. این کتاب تنها خاطرات آن قهرمان بزرگ نیست بلکه خاطرات تمام سربازان این گردان در روزهای جنگ می باشد. حمید حسام در این کتاب از خاطرات سایر هم رزمان سردار میرزا محمد سلگی نیز استفاده کرده است.

کتاب های زیادی درباره خاطرات هشت سال دفاع مقدس نوشته شده است؛ اما قلم حمید حسام آنچنان تازه و بدیع است که توانست نظرات بسیار را به خود جلب کند. او موسس بنیاد حفظ آثار و ارزش های دفاع مقدس است که سال هایی به عنوان معاون ادبیات دفاع مقدس، نقش اساسی در تدوین ادبیات پایداری ایفا نمود. او خود در جوانی در جنگ حضور داشته است به همین سبب توانسته جلوه هایی از دنیای درونی و احساسی رزمندگان را به مخاطب عرضه کند.

 کتاب او در سال 1394 رتبه نخست جایزه جلال آل احمد را کسب کرد و همین طور مهم ترین دستاورد دیگر این کتاب تقدیر و تشکر رهبر انقلاب از حمید حسام به خاطر روایت خاطرات سردار میرزا محمدسلگی بود ایشان درباره این کتاب گفته اند: " سلام بر یاران حسین (ع) و سلام بر لشکر انصارالحسین همدان؛ و سلام بر شهیدان، دلاوران، فدائیان، شیران روز و عابدان شب؛ و سلام بر شهید زنده میرزا محمد سُلگی و بر همسر باایمان و صبور او؛ و سلام بر حمید حسام که دردانه هایی چون سُلگی و خوش لفظ را به ما شناساند. ساعتهای خوش و باصفائی را با این کتاب گذراندم و بارها با دریغ و حسرت گفتم:

درنگی کرده بودم کاش در بزم جنون من هم/ لبی تر کرده زان صهبای جام پرفسون من هم

هزاران کام در راه است و دل مشتاق و من حیران/ که ره چون میتوانم یافتن سوی درون من هم..."

کوتاه از زندگی سردار شهید

حال که می خواهم از زندگی آن سردار شهید بگویم تنها چند ماهی است که شهادت آن مرد بزرگ می گذرد. او بعد سالها تحمل رنج و درد در بهار سال 99 به مقام رفیع شهادت نائل شد. 64 سال قبل در بهار سال 1335 در همدان در روستای هادی آباد فرزند سوم خانواده شیخ محمد علی سلگی متولد شد. پدرش نام او را محمد گذاشت از همان ابتدای کودکی به همراه پدر در جلسات مذهبی شرکت می کرد این بازتاب دوران کودکی و نوجوانیش را می توان در لا به لای ورق های این کتاب دید. اعتقاد و ایمان راسخش به خدا که از کودکی در وجود او شکل گرفته بود در بسیاری از عملیات ها به کمک اش آمد. از 22 سالگی در جبهه های غرب و جنوب حضور داشت. در سال 65 فرمانده گردان حضرت ابوالفضل بود در عملیات های بسیاری شرکت داشت اما نقش مهم او در بسیاری از عملیات ها از جمله عملیات مرصاد نادیده گرفته شد. در مدت حضورش در جبهه های جنگ 5 بار مجروح شد و در آخرین عملیاتی که حضور داشت دو پای خود را از دست داد. سوغات او در این مدت حضورش در جبهه 70 درصد جانبازی اش شد که تا آخرین لحظه زندگیش همراهش بود.

نقد و بررسی رمان

 ادبیات پایداری

ریشه ادبیات پایداری در ایران به قبل از اسلام باز می گردد. ادبیات مقاومت و پایداری با آغاز جنگ تحمیلی در ایران با چهره ای جدید به حیات خود ادامه داد. دوران هشت سال دفاع مقدس علاوه بر خسارت های جبران ناپذیری که داشت چهره ای دیگر از فضیلت های انسانی را به تصویر کشید. ارزش هایی که ریشه در فرهنگ ملی و دینی ما دارد از جمله آنها می توان نوع دوستی، میهن خواهی، شهادت طلبی، ایثار گری را نام برد. پاسداری از این ایثار و مقاومت و بازتاب آن در جامعه رسالتی است که به عهده نویسندگان و شاعران این مرز و بوم گذاشته شده است. ادبیات دفاع مقدس را می توان به سه دروه تقسیم بندی کرد، دوره اول همزمان با آغاز جنگ تحمیلی در ایران شکل گرفت که آثار متعلق به آن دوران به نکوهش دشمن، ذکر سلحشوری و از همه مهم تر ارزش شهید و شهادت طلبی بود. با کمی گذشت از آغاز جنگ مولفه های ادبیات پایداری کمی دگرگون شد با به دست آمدن موفقیت ها و پیروزی ها در جنگ، با روشن شدن تبعات اجتماعی و اقتصادی در زندگی مردم رویکرد و نگاه ادبیات پایداری در آثار تولید شده متفاوت شد و اینبار سخن از مهاجرت جنگ زدگان، نکوهش تحریم های اقتصادی، زراندوزی و مشکلات خانوادگان شهدا و جانبازان به میان آمد.

 دوره سوم که با پایان یافتن جنگ آغاز شد بعد های دیگری از جنگ در ادبیات پایداری خودنمایی کرد که هدف آن زنده نگه داشتن آرمان هایی بود که رزمندگان به خاطر آن هشت سال از مرز و بوم خود دفاع کرده بودند. با بازگشت آزادگان از اسارت و همین طور آرام شدن آن روزهای پر تب و تاب فصل جدیدی در ادبیات پایداری باز شد و آن شرح کوله باری از خاطرات تلخ و شیرین رزمندگان و اسرا بود. کتاب " آّب هرگز نمی میرد" یک ورق از این فصل است که راوی آن با شرح خاطرات آن روزهای خود قصد داشته است از آرمان ها و اعتقادات خود  با نسل جدید که آن روزها را ندیده است سخن بگوید.

مهجور ماندن ادبیات پایداری

علی رغم اینکه بسیاری از آثار مربوط به دوران دفاع مقدس جوایز ادبی بسیاری را کسب کرده اند و همین طور مورد توجه سینما گران قرار گرفته و دست مایه اقتباس های سینمایی بوده اند، اما با این حال در میان مخاطبان عام بسیار کمتر دیده شده اند. این در حالی است که بیشتر این آثار به زبان های مختلف دنیا ترجمه شده است و همین طور در سایر کشورهای دیگر تاریخ جنگ و کتاب های گفته شده از آن دوران در دسته پرفروش ترین کتابهایشان قرار دارد.

از آن روزها

خاطرات وصف شده توسط میرزا محمد سلگی به واسطه حضور زیاد او در بیشتر جبهه های جنگ و عملیات های مختلف باعث شده است که بهتر بتواند به توصیف آن روزها بپردازد علاوه بر اینکه او تنها به دیده های خود اکتفا نکرده است و قسمت هایی از کتابش دیده ها و خاطرات همرزمان اوست. از ویژگی های این کتاب می توان به توصیف شخصیت هایی اشاره کرد شهید سلگی با بیان زیر و بم هر یک از شخصیت ها و توصیف ویژگی های ظاهری و اخلاقی هریک از آنها حق مطلب را در نحوه خاطره گویی ادا کرده است، می توان گفت زمانی خواندن خاطرات برای مخاطب جذاب می شود که علاوه بر جریان واقعه های آن روزها به درک درستی از شخصیت و افراد حاضر در این جریان از اتفاقات برسد. این درک و شناخت شخصیت ها در کتاب آب هرگز نمی میرد به خوبی قابل لمس است.

نکته حائز اهمیت دیگری که در روش نوشتاری این کتاب وجود دارد، بار مثبت و عاطفی کلمات کتاب است. با وجود اینکه خاطرات از میان سخت ترین و تاریک ترین روزهای تاریخ ایران بیان می شود اما با این حال نکته ای که مخاطب را شگفت زده خواهد کرد به کار بردن کلماتی با بار معنایی مثبت است. به خوبی قابل درک است که کسانی که در آن روزها در مقابل دشمن در حال دفاع از ایران بوده اند دارای اعتقاد راسخ به خداوند بودند. نویسنده نیز در قسمت هایی از کتاب به این نکته اشاره کرده است که موفقیت در عملیات ها نتیجه همین ایمان به پرودگار بوده است.

ترسیم تابلویی از جنگ

حمید حسام در کتابش با بیان خاطرات میرزا محمد سلگی قصد شناساندن حقایق عینی را به مخاطب دارد. او با بکارگیری سازمان دهنده مکانی و زمانی مختص به هر بخش تصویر ملموس و عینی از آن را برای مخاطب به تصویر می کشد. هنگام خواندن کتاب از لا به لای کلمات می توانیم تابلوها و یا عکس های آن روزها را در ذهن ترسیم کنیم از جمله این توصیفات وصف رزمندگان در عملیات ها، وصف حال هوای مردم در روزهای محرم، استقبال همشهریان شهید سلگی از بازگشت رزمندگان و هزاران تابلوی دیگر که در این کتاب به زیبایی کشیده شده است.

"آب هرگز نمی میرد" ویژه نابینایان

به مناسبت چهلمین روز درگذشت حاج میرزا محمد سلگی و همین طور اهمیت این کتاب سترگ تصمیم بر این شد که این کتاب برای نابینایان گویا سازی شود. گویا سازی این کتاب از اواخر بهمن ماه سال 98 با حضور آن شهید بزرگ آغاز شد و در چهلمین روز فوت حاج میرزا محمد سلگی در اختیار نابینایان قرار گرفت. این کتاب توسط امیرابوالفضل کتابی گویاسازی شده و تدوین آن توسط هما خانجانی مسئول بخش نابینایان کتابخانه مرکزی همدان صورت گرفته است.

من در نابودی درختان نقشی نخواهم داشت!

خواندن بعضی از کتاب ها را باید مانند دارو برای تمام افراد تجویز کرد. در انتها من هم به عنوان یک دوست پیشنهاد می کنم خواندن کتاب آب هرگز نمی میرد به قلم حمید حسام در شرح خاطرات میرزا محمدسلگی که توسط انتشارات صریر منتشر شده است را در سایت کتابچین از دست ندهید. با این کار به قطع نشدن درختان کمک می کنید.

به قلم مینو مرتضایی