دانلود کتاب حق الناس - ارتباط متقابل حقوق مردم و اخلاق اسلامی

فهرست مطالب

سخن آغازین    
فصل اوّل: حقوق از نظر اسلام
معنا و مفهوم «حق»    
ارتباط متقابل «حق» و «تکلیف»    
اقسام حقوق و تکالیف انسان    
 حقّوق نفس    
 حقّوق خالق هستی     
 حقّوق مخلوقات    
الف حقّ طبیعت و محیطزیست    
ب حقّ حیوانات    
ج حقّ مردم    
فصل دوّم: جایگاه حقّ‌النّاس در تعالیم قرآن و عترت
عواقب تضییع حقّ مردم     
الف عواقب اخروی    
ب عواقب دنیوی    
اهمیّت حقّ مردم در سیرۀ معصومین؟عهم؟    
حساسیّت پیامبر اکرم؟صل؟ نسبت به حراست از حقّ مردم    
عاریهگرفتن اموال بیتالمال و برخورد شدید امیرالمؤمنین؟ع؟    
شهادت در رکاب پیامبر؟صل؟، پس از ردّ امانت    
شرط امام حسین؟ع؟برای پیکار در رکاب ایشان     
اجازۀ امام صادق؟ع؟ برای خدشۀ ناچیز    
برخورد علمای ربّانی با حقّالنّاس    
فصل سوّم: تقسیمات حقّ‌النّاس
تقسیم اوّل: حقّالنّاس به اعتبار ارتباطات انسانی    
حقّالنّاس فردی    
حقّ تقدّم افراد بر یکدیگر    
حقّالنّاس خانوادگی    
حقّالنّاس اجتماعی    
حقّ حیات جسمی و معنوی افراد اجتماع    
حقّ نظارت ملّی    
حقّ فقیر    
حقّ یتیم    
تقسیم دوّم: حقّالنّاس به اعتبار جنس و سنّ افراد    
تقسیم سوّم: حقّالنّاس به اعتبار دین و مذهب افراد    
حقّ شیعیان    
حقّ سایر مسلمانان    
حقّ غیر مسلمانان    
تقسیم چهارم: حقّالنّاس به اعتبار تعلیم و تعلّم    
حقّ انبیاء و اوصیای ایشان، هادیان بشریّت    
حقّ عالم و دانشمند    
حقّ متعلّم و شاگرد    
تقسیم پنجم: حقّالنّاس به اعتبار نوع معاشرت افراد با یکدیگر    
حقّ معاشر، همنشین، رفیق و شریک    
حقّ همسایه    
حقّ خویشاوند     
تقسیم ششم: حقّالنّاس به اعتبار جایگاه اجتماعی افراد    
حقّ خادم و مخدوم    
حقّ کارگر و کارفرما    
حقّ اسیر و زندانی    
الف تأمین آب، غذا و نیازهای اوّلیه    
ب برخورد همراه با رأفت و رحمت    
ج خودداری از شکنجه، تعذیب و تهدید    
حرمت کلّی شکنجه و کتک    
تقسیم هفتم: حقّالنّاس به اعتبار جنس حق    
تقسیم هشتم: حقّالنّاس به اعتبار سیاست    
حقوق متقابل حاکمان و مردم    
برخی از مصادیق حقوق مردم در حکومت اسلامی    
 حقّ برخورداری از رفاه مادی و آسایش    
 حقّ داشتن محیطی سالم برای نیل به سعادت اخروی    
 حقّ برخورداری از امنیّت     
 حقّ برخورداری از جامعۀ عدالت گستر    
 حقّ آزادی     
 حقّ تحصیل دانش و رشد بینش و آگاهی    
 حقّ مشورت و مشارکت در ادارۀ حکومت    
 حقّ نظارت بر زمامداران و انتقاد از آنان    
 حقّ برخورداری از نظم و انتظام اجتماعی    
 حقّ ارتباط با حفظ احترام، عزّت و کرامت     
فصل چهارم: مراتب حقّ‌النّاس
مرتبۀ اوّل: حقّ تکریم و خوشرفتاری    
مرتبۀ دوّم: حقّ خدمت و یاری    
مرتبۀ سوّم: حق دفاع و نجات    
مرتبۀ چهارم: حقّ منع ظلم و آزار    
نگاهی کوتاه به مسألۀ سوء استفاده از حق    
سخنی پیرامون قاعدۀ «لا ضرر»    
مذمّت سوءنیّت در استفاده از حق    
حرمت اضرار دیگران، حتی بدون سوء نیّت    
قانون «عدل و انصاف»، حلال مشکلات     

فصل پنجم: انواع حقّ‌النّاس
نوع اوّل: حقّالنّاس مالی    
مالکیّت فردی از نظر اسلام    
مال حرام و تبعات سوء آن    
معنای «سُحت» در قرآن کریم    
برخی از مصادیق حقّالنّاس مالی    
 سرقت از اموال مردم    
 سرقت از بیتالمال و اموال عمومی    
حراست از بیتالمال در صدر اسلام    
 سرقت در شغل و کوتاهی در انجام وظیفه    
 ارائۀ محصول بدون کیفیّت (سرهم بندی)    
محکم کاری در معاملات    
نکوهش سهلانگاری در ازدواج    
 کم فروشی    
کمفروشی در کسب    
کمفروشی در افراد حقوق بگیر    
کم فروشی در ایفای وظایف خانوادگی    
  غشّ در معامله    
برخی از تبعات غشّ در معامله    
نکوهش کلّی فریب    
معنای «سلامٌ علیکم»    
 گران‏فروشى‏    
پرهیز اهلبیت؟عهم؟از مال حاصل از گرانفروشی    
 احتکار    
برخورد قاطع اهلبیت؟عهم؟ با محتکرین    
چند حکایت آموزنده راجع به احتکار    
 غصب    
برخی از آثار وضعی غصب    
انواع غصب    
الف غصب عین ملک    
ب خرید مال با پول غصبی    
ج غصب ارث و میراث     
د اِشراف    
هـ غصب املاک با تمسّک به مقرّرات دولتی    
 خیانت در امانت    
الف خیانت در اموال مردم    
ب خیانت در سرمایههای ملی    
 پارتیبازی و دریافت رشوه     
برخورد عملی امیرالمؤمنین؟ع؟ با رشوه    
دو حکایت از انزجار علمای ربانی نسبت به رشوه و پارتی بازی    
 رباخواری    
ربا، جنگ با خدا، یا جنگ خدا با بنده؟    
تجسّم عمل ربا در قیامت    
ربا، عامل بیبرکتی؛ قرضالحسنه، سبب جلب برکت     
تجمّلگرایی، زمینهساز رباخواری    
نکوهش قرض و بدهکاری در روایات    
رباخواری، با تمسّک به حیلههای شرعی    
نوع دوّم: حقّالنّاس آبرویی    
برخی از مصادیق حقّالنّاس آبرویی    
 غیبت‏    
 تهمت     
 شایعهپراکنی    
 فتنهگری    
 اهانت    
  سرزنش‏    
  عیبجویی    
 افشای اسرار    
 تعرّض به حریم خانوادگی    
 بیتفاوتی نسبت به آبروریزی    
نوع سوّم: حقّالنّاس فرهنگی    
برخی از مصادیق حقّالنّاس فرهنگی     
 ایجاد انحراف در فرهنگ دینی    
 ایجاد انحراف در فرهنگ عمومی    
  اتلاف وقت مردم    
  سرقت علمی، ادبی یا هنری    
 تصرّف در محصولات فرهنگی    
 سلب آرامش مردم    
 سدّ معبر    
 تخلّف از قوانین، مقرّرات و قراردادها    
فصل ششم: توبه و جبران تضییع حقوق
ناامیدی از آمرزش الهی، ممنوع    
مراحل توبه     
نحوۀ توبه از تضییع حقوق    
 توبه از حقّالنّاس    
راهکارهای جبران انواع حقّالنّاس    
الف جبران حقّالنّاس مالی    
ب جبران حقّالنّاس آبرویی    
ج جبران سایر انواع حقّالنّاس    
جبران حقوق مردم، با پرداخت ردّ مظالم    
عفو و بخشش، راهی برای آمرزش حقّالنّاس    
 توبه از حقّالله    
راهکارهای جبران حقّالله    
تأثیر توسّل و شفاعت، در آمرزش بندگان    
الف توسّل    
ب شفاعت    
منابع و مآخذ