نام اصلی : شیخ فخرالّدین ابراهیم بن بزرگمهر بن عبدالغفار همدانی
زادگاه : روستای کمجان در نزدیکی شهر همدان
ملیت : ایرانی
تاریخ تولد : 592 هجری
بیشتر...
شهرت: فخر الدین عراقی
تاریخ وفات: سال 1289 میلادی
محل دفن: جبل الصالحیه دمشق
معروفترین اثر : لمعات فخر الدین عراقی
فخرالدین ابراهیم عراقی، شاعر، صوفی و نویسنده ایرانی قرن ششم و هفتم هجری قمری است. او در توابع استان مرکزی امروزی به دنیا آمد. در زندگی خود سفرهای بسیاری کرد و نهایتا در دمشق جان به جان آفرین تسلیم کرد. از میان آثار او می توان به دیوان اشعار عراقی، رباعیات عراقی، عشاق نامه عراقی و ترکیبات عراقی اشاره کرد.
شیخ فخرالّدین ابراهیم بن بزرگمهر بن عبدالغفار کمیجانی یا فخرالّدین عراقی و کمیجانی احتمالا در بیستم خرداد سال 592 یا 610 هجری قمری در اطراف همدان، خنجین، از توابع استان مرکزی امروزی متولد شد. خاندان او اهل علم بودند و خود ایشان از کرامات بسیاری برخوردار بودند. برای مثال در سنین کم حافظ کل قرآن شد و سپس برای ادامه تحصیلات خود به همدان رفت. او صوت خوبی برای قرائت قرآن داشت، به همین دلیل در همدان معروف شد. همچنین بسیاری به محضر او می آمدند تا از کرامات و علمش بهره جویند.
کتاب لمعات فخر الدین عراقی، معروف ترین اثر او محسوب می شود که زمانی که در قونیه یا ترکیه امروزی به سر می برد آن را به رشته تحریر درآورد. برخلاف صوفیان پیش از عراقی، او جهان را به مثابه آینه ای که منعکس کننده اسامی و صفات خداست می دید و نه به عنوان جهانی سراسر از اسرار و حجابی که باید از روی جهان برداشته شود. نثر لمعات ساده، روان و غنی از اصطلاحات عربی و آیات قرآنی است. موضوع نثرهای فخرالدین عراقی، عشق الهی است. کتاب لمعات به زبان های انگلیسی، فرانسوی و سوئدی نیز ترجمه شده است.
از او دیوان شعری نیز موجود است که در قالب های غزل، ترجیع بند، ترکیب بند و قصیده شعر سروده ولی عمده استعداد او در سرودن غزل بوده است. در اشعار وی شور و شوقی بسیار دیده می شود و مانند عشاقی سینه سوخته شعر گفته است. این ویژگی ها همه نشان از التهاب درونی او است.
او شاعری بزرگ در ادبیات فارسی به حساب می آید و با شاعران بزرگی مثل شیخ اجل سعدی و مولانا محمد رومی معاصر بوده است.
عراقی شیعه مذهب و اهل حدیث بود ولی به دور از هرگونه تعصب جاهلانه. نظریات عرفانی او تحت تاثیر افکار و اندیشه های مولانا و محی الدین عربی، امام احمد غزالی و شیخ فریدالدین همدانی بوده و ایشان به وحدت وجود باور داشته اند.
وقتی هفده ساله بود، به همراه عده ای از قلندران از تعلیم و آموزش دست کشید و به شهر ملتان هندوستان رفت و در آنجا شاگردی در محضر شیخ بهاء الدین زکریا ملتانی را در پیش گرفت. عراقی مرید شیخ بهاء الدین شد و از او خرقه دریافت کرد. او با دختر شیخ بهاء الدین ازدواج کرد و حاصل ازدواج آن ها پسری شد به نام کبیرالدین. عراقی 25 سال در ملتان تا زمان مرگ شیخ بهاء الدین زکریا زندگی کرد و پس از آن به عربستان و زیارت خانه خدا رفت. بعد از انجام حج واجب به سفرهای زیادی رفت از جمله عمان و بحرین، سرانجام وی به قونیه رفت و با مولانا جلال الدین بلخی ملاقات کرد. در قونیه از مجالس شیخ صدرالدین قونیوی بهره برد و با شمس تبریزی و شیخ سعید فرغانی نیز معاشرت کرد.
او به مدت بیست سال در خانقاهی که امیر معین الدین پروانه برای او ساخته بود به ارشاد پرداخت تا زمانی که امیر معین الدین به طرز فجیعی قتل رسید. بعد از آن روم را ترک کرد و به مصر رفت. او در مصر پیشوای مشایخ صوفی بود. عراقی، مدت زیادی در مصر نماند و مصر را به مقصد شام ترک کرد.
عراقی تا آخر عمر، همراه پسرش کبیرالدین در شام و دمشق به سر برد و به تدریس و عبادت پرداخت. او در محرم یا ذی القعده سال 686 یا 688 هجری قمری در حدود سن هشتاد سالگی در دمشق چشم از جهان فروبست. خانه ابدی او در دامنه جبل صالحیه (قاسیون) پشت مزار محی الدین ابن عربی بود که امروزه اثری از آن باقی نمانده است.
چه کنم؟ که هست این ها گل باغ آشنایی
همه شب نهاده ام سر، چو سگان، بر آستانت
که رقیب در نیاید به بهانه گدایی
مژه ها و چشم شوخش به نظر چنان نماید
که میان سنبلستان چرد آهوی ختایی
در گلستان چشمم ز چه رو همیشه باز است؟
به امید آن که شاید تو به چشم من درآیی
سر برگ گل ندارم، به چه رو روم به گلشن؟
که شنیده ام ز گل ها همه بی وفایی
ای راحت روانم، دور از تو ناتوانم
باری، بیا که جانم در پای تو فشانم
گیرم که من نگویم، لطف تو خود نگوید:
کین خسته چند نالد هر شب بر آستانم؟
ای بخت خفته، برخیز تا حال من ببینی
وی عمر رفته، باز آی، تابشنوی فغانم
ای دوست، گاه گاهی می کن بمن نگاهی
آخر چو چشم مستت من نیز ناتوانم
بر من همای وصلت سایه از آن نیفگند
کز محنت فراقت پوسید استخوانم
این طرفه تر که: دایـم تو با منی و من باز
چون سایه در پی تو گرد جهان روانم
صنع پروردگار می بینم
حیرتم غالب است و دل واله
نیست پروای عقل، یا دینم
سخنی کز تو بشنود گوشم
خوشتر آید ز جان شیرینم
در جهان، گر دل از تو بردارم
خود که بینم؟ که بر تو بگزینم؟
کرمی کن، گرم نخواهی کشت
هم بدان ساعدان سیمینم
در جهان غیر عشق نپرستم
عشق بازی است رسم و آیینم
با عراقی که عاجز غم توست
خرده گیری مکن که مسکینم
لینک کوتاه
http://ketabch.in/a/3502
