کتاب بررسی ارزش ها و ضد ارزش ها در دیوان صعالیک

"بررسی ارزشها و ضد ارزشها در دیوان صعالیک"
کتاب حاضر اثری از مینا عظیمی فر می باشد که توسط انتشارات جالیز منتشر شده است.
اشعار صعالیک مانند سایر اشعار دارای موضوعاتی است از قبیل: بیان عزت نفس، سخن از دل ، وصف اسلحه ، ریزبینی در طبیعت و توصیف مظاهر آن، سخن گفتن درباره داستان، درباره گریختن، سرعت دوندگی، جنگیدن، بیان نظریه های اقتصادی و اجتماعی، فقر، آوارگی، پایداری در هنگام سختی، وصف غارت ها و حمله به قبایل، توصیف برج های دیده بانی، انطباق با طبیعت، وارستگی از نیاز به قبیله، مخالفت با بعضی تمایلات نفسانی، تهدید و ارعاب دشمنان، رثاء و....از آنجایی که صعالیک، پهنه صاف و بی آلایش صحرا را میدان تاخت و تاز خود قرار داده بودند، صفا و خلوص فطرتشان گاهی در پیچ و خم های پلید زندگی اجتماعی شفافیت خودرا از دست داده، گاهی به ضد ارزش هایی هم آلوده می شد. سروده هایشان به علّت فضای خاصی که در آن پا گرفت و عواملی که با آن روبه رو بود، چون: بریدن از جامعه و سرنهادن به دشت و صحرا، تشویق تاخت و تاز و انتقام گیری، انتخاب عیّاری و ظلم ستیزی، از شانس کمتری برای ادامه حیات و گسترش، در مقایسه با شعر سایر شعرای عرب برخوردار گردید. از این روی بسیاری از آن سروده ها بهاحتمال زیاد به دست ما نرسیده است و آنچه امروز به نام سروده های  «صعالیک » در دست داریم، مقداری ناچیز باشد. با بررسی آنچه از آنان در دسترس بود، عروه بن الورد که به امیر الصعایک معروف شده بود، بیشترین موارد ارزشی را در اشعارش داشت وسلیکه بن سلکه دیگر شاعر صعلوک با توجه به این که اشعار کمتری هم داشت، بیشتر به موارد ضد ارزشی پرداخته بود.
در بخشی از این کتاب می خوانیم:
"در شرح حال «شنفری» آمده است که وی اسیر «بنی سلامان» گردید و به تلافی کشتن نود و نه نفر از مرداد بنی سلامان به هلاکت رسید. وقتی خبر مرگ شنفری به استادش «تابط شرا» رسید متاثر شد و در سوگ فقدان شاگرد شجاع و با استعداد و نیز باور قدیمی خود، قصیده ای سرود و در طی آن از سوز دل خود خبر داد و تابط شرا با یادآوری خاطرات تلخ و شیرین گذشته که با یار دیرین خود داشته ، تلاش می کند تا مرهمی بر درد جانکاه خود که ناشی از فقدان شنفری است، قرار دهد؛ لذا این بار از سلاح حکمت یاری می جوید و با خود استدلال می کند که از مرگ گریزی نیست؛ اما یاد شنفری جاودان در اذهان خواهد ماند."