کتاب عمر خیام

"عمر خیام"
کتاب حاضر اثری از رضا ادبیان می باشد که توسط انتشارات استاد منتشر شده است.
خیام به معنی خیمه دوز است و ظاهرا به واسطه اینکه پدر حکیم عمر خیام، خیمه دوز بوده به او این لقب را داده اند. حجه الحق امام غیاث الدین عمر بن ابراهیم خیامی معروف به حکیم عمر خیام در سال 439 قمری (برابر با 1048 میلادی) در نیشابور متولد شد. ابن سینا 11 سال قبل از تولد خیام چشم از جهان فرو بسته بود، اما خیام همواره خود را شاگرد او دانسته و ارادتی فراوان به او داشت. خیام شهرتی جهانی دارد و بیشتر وی را به عنوان منجم و فیلسوف و ریاضی دان در جهان می شناسند. خیام در دوران ملکشاه می زیسته و از مهمترین کسانی است که تقویم را اصلاح کرد که نتیجه این اصلاح تقویم جلالی است که تا امروز یکی از دقیق ترین گاه شمارهای جهان به شمار می رود. پس از مرگ ملکشاه و درگیری بر سر قدرت، خیام که تا آن زمان در اصفهان زندگی می کرد، آنجا را به قصد خراسان و علی الخصوص نیشابور و مرو ترک کرد. او هیچگاه ازدواج نکرد و بیشتر گوشه گیر بود و در کمال قناعت زندگی می کرد. خیام در سال 470 قمری، بعد از تحقیق روی اصول هندسه اقلیدس یک رساله در زمینه هندسه نوشت که این رساله 700 سال بعد، مبنای کار لباچفسکی در ساختن هندسه غیر اقلیدسی قرار گرفت.  خیام در سال 526 قمری و در سن 83 سالگی در نیشابور درگذشت. حکیم عمر خیام نیشابوری مردی است که ایرانیان او را با رباعیاتش می شناسند.

در بخشی از این کتاب می خوانیم :
"از محوری ترین مضامین در رباعیات خیام جبر است. عصری که خیام در آن می زیسته است دوران شکوفایی عقاید اشری بوده است. اگرچه نمی توان که خیام را اشعری مسلک دانست، اما از این نکته هم غافل نباید بود که جو حاکم فکری و پذیرش عمومی مردم در آن دوران، مقتضی مسئله جبر بوده است. به علاوه این که ظلم و ستم سیاسی، بی عدالتی اجتماعی و اتفاقات و حوادث طبیعی هم به پذیرش قضا و قدر کمک می نموده است. با این حال، خیام که مهمترین مساله اش مرگ بوده است و برای خود در برابر مرگ جز تسلیم و رضا چاره ای نمی یافته و نامرادی ها  ناجوانمردی های روزگار و مردم آن را با تمام وجود احساس می کرده، چگونه می توانسته است از آزادی به مفهوم کلامی، سیاسی و یا اجتماعی آن سخن بگوید؟"