کتاب محدوده سلطه انسان نسبت به خود از دیدگاه مذاهب اسلامی

"محدوده سلطه انسان نسبت به خود از دیدگاه مذاهب اسلامی"

کتاب حاضر اثری از فاطمه توکلی می باشد که توسط انتشارات رهام اندیشه منتشر شده است.

عمده تلاش نگارنده در این کتاب احراز اصل تسلط انسان بر خود و متعاقب آن میزان چنین سلطنتی است. بی شک و در صورت جواز مسئله، احراز مبانی آن مهمتر به نظر می رسد. در باب نفس قاعده سلطنت انسان نسبت به اموال او، سخن فراوان گفته شده است. اما در خصوص چنین حالتی نسبت به جسم او، یک کار تحقیقی منسجم با رویکرد بر مبانی، صورت نگرفته است. نگارنده دلایل مخالفین تسلط انسان بر خود را محکم نمی داند و بیشتر به نقد آنها پرداخته و در دوران بین اصاله الاباحه و اصاله الحظر، اصل را بر مبنای مشهور فقیهان شیعه، بر اباحه و جواز می داند. انسان بر جسم خود سلطنت دارد تا حد مالکیت اما این سلطنت ومالکیت مخصص است به عدم خروج از فطرت و ذات الهی انسان. یعنی انسان انواع تصرفات در جسم را می تواند انجام دهد حتی بدون نیاز به اضطرار، دفع ضرر، دفع حرج و غیره اما حق ندارد آنقدر تصرف کند که طبق نظر عرف گفته شود که از فطرت الهی و انسانی خارج شده است و به موجودی دیگر تبدیل شده است. اینکه نگارنده از پرداختن به دلایل متعدد و اقوال مختلف قائلین به جواز مسئله امتناع ورزیده، بدین سبب است که با اعتقاد به اصل اولی اباحه، دیگر نیازی به  توجیه مسئله وجود ندارد و بهتر است در جهت رد ادله مبطلین و مخالفین به ارائه مستندات خویش بپردازد.

در بخشی از این کتاب می خوانیم :

"یکی از دلایلی که منتقدان اجتماعی بالاخص در حقوق عرفی بر عدم مشروعیت عمل برداشت و پیوند عضو اقامه می کنند، هزینه بالای عمل جراحی پیوند و مراقبت های پس از آن است، به بیان دیگر مخالفان معتقدند دولت همیشه با یک چالش همیشگی در خصوص هزینه کردن بودجه اختصاصی به بخش درمان روبرو است چالشی که  در نتیجه کثرت موارد مختلف درمان بیماری افراد با یکدیگر است؛ با هزینه معالجه یک بیمار برای پیوند مغز استخوان یا کبد و یا قلب می توان حداقل یک خانه بهداشت ساخت و مراقبت های اولیه بهداشت را به دو هزار نفر از مردم ارائه داد و جلوی مرگ حداقل یک صد کودک را در سال گرفت بدیهی است که در مقام تزاحم بین حفظ جان یک نفر با حفظ جان یک صد نفر، حفظ جان یک صد نفر مقدم است و با توجه به این که دولت به دلیل کمبود امکانات و بودجه فقط یک طرف را می تواند انجام دهد، موظف است به جای عمل پیوند اقدام به ارائه مراقبت های اولیه بهداشتی نماید."