دانلود کتاب شانیات و منزلت اجتماعی
نویسنده: سیدمسلم موسوی صدر
ناشر : میراث فرهیختگان
نویسنده: سیدمسلم موسوی صدر
ناشر : میراث فرهیختگان
نام کتاب : شانیات و منزلت اجتماعی
نویسنده : سیدمسلم موسوی صدر
ناشر : میراث فرهیختگان
تعداد صفحات : 168 صفحه
شابک : 978-600-8898-11-5
تاریخ انتشار : 1396
رده بندی دیویی : 379/297
دسته بندی : فقه و اصول ، احکام, کتابهای اسلامی
نوع کتاب : Epub
قیمت نسخه الکترونیک : 34000 تومان
" شانیات و منزلت اجتماعی " / ماهیت و نقش آن در فقه و حقوق
کتاب حاضر به نویسندگی سید مسلم موسوی صدر از انتشارات میراث فرهیختگان منتشر شده است.
بحث پیرامون نقش شأنیت و منزلت اجتماعی افراد در احکام شرعی میتواند دستاوردهای مهمی داشته باشد. از جمله اینکه اگر واجب بودن رعایت شأنیت از برخی ابواب فقهی اثبات شود امکان تعمیم دلیل به دیگر ابواب فقهی و یا حتی نسبت به مسائل غیر فقهی از جمله اخلاق و حقوق نیز خواهد بود. برای مثال اگر شأن امری درخور پذیرش بود و دلیلهای شرعی و عقلی بر فرق و جدایی افراد از نظر شأن اقامه شد، در مسائل اخلاقی پیرامون سادهزیستی میتوان گفت: باید بحث سادهزیستی را به کناری نهاد و آن را ویژه گروهی از جامعه دانست که از نظر مالی ضعیف، از نظر حسب و نسب پایین و از نظر علمی و مانند آن، در مرتبه فرودینی قرار داشته باشند که در واقع، اینان چون چیزی ندارند باید هم ساده زندگی کنند و این اثر طبیعی فقر آنان است، نه اثر دعوت دین بر سادهزیستی و از سویی، پیوسته باید توجیهگر سادهزیستی پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) باشیم و بگوییم: آنان چون در زمان و مکان سختی به سر میبردند و ساز و نوایی وجود نداشت، تن به سادهزیستی میدادند که توجیهی بسیار دور از واقعیت است ولی اگر واجب بودن نگهداشت شأن رد شود و از نظر شرعی نتوان آن را ثابت کرد، آنگاه میتوان مردمان، گروهها و کارگزاران حکومت را به ساده زیستی، قناعت، زهد و... فراخواند و حتی با گذاردن قانون، آنان را از بسیاری از ناهنجاریها بازداشت. در مسائل اقتصادی نیز در صورت پذیرش تأثیر تفاوتها در شأنیت و منزلت اجتماعی افراد معیارهای تشخیص فقیر و مسکین و خط فقر متفاوت خواهد بود.
به هر حال در این نوشتار در مقام بررسی استدلالی آراء فقها و کشف قبول یا ردّ تأثیر شأنیت و تفاوتهای ذاتی و اعتباری افراد در تعلق احکام شرعی و به تبع در مسائل حقوقی و غیره هستیم. با تحقیق در نظرات فقها در برخی ابواب فقهی مثل حج، خمس، زکات و در مباحثی مثل مستثنیات دین، نفقه و مهریه درمییابیم که برخی از فتاوای فقها ظهور در پذیرش تأثیر برای این تفاوتها دارند که البته در برخی موارد قابلیت توجیه دارند و در برخی بهگونهای مبهم بیان شده که تصور قبول تأثیر شأنیت در آنها میرود بهگونهای که برخی از فقهای معاصر عملاً با استناد به این گفتهها تصریح به تأثیر شأنیت افراد در تعلق احکام کردهاند.
پس از بیان آراء فقها در این نوشته، رابطه شأنیت را با علوم انسانی مثل اقتصاد، اخلاق، حقوق و جامعهشناسی را نیز بررسی میکنیم. برای مثال در صورت پذیرش این امر در مسائل اقتصادی معیارهای تشخیص فقیر و مسکین و خط فقر متفاوت خواهد بود. با قبول شأنیت اعتباری در مباحث اخلاقی نیز به دلیل تعارضی که بین فقه و اخلاق در وجوب رعایت شأن و سفارشات به سادهزیستی میشود، باید گفت: این سفارشات فقط برای کسانی است که از نظر منزلت در طبقه فرودین جامعه قرار دارند نه کسانی که دارای مقام و منزلت بالایی هستند و رعایت شأن برای آنها واجب است. در مباحث حقوقی نیز جای بحث در رابطهی بین جرم و مجرم و رعایت مصلحت در مورد ذویالهیئات وجود دارد. در جامعهشناسی هم در مورد پایگاه اجتماعی افراد و قشربندی آنها در رابطه با نابرابریهای اجتماعی که جامعه را به دو یا چند قشر (لایه) براساس قدرت، ثروت و منزلت اجتماعی تقسیم کردهاند، این بحث مورد بررسی قرار میگیرد.
در بخشی از کتاب می خوانیم :
" بنا بر آنچه تا کنون در تعریف مفهوم لغوی و اصطلاحی شأن بیان شد به دست میآید که مفهوم شأنیت مفهومی مساوی یا نزدیک به مفهوم کرامت می باشد و با دقت در معانی لغوی کرامت انسانی درمییابیم که کرامت بیانگر دو نوع ویژگی کاملاً متمایز از یکدیگر در موجود انسانی است. برخی از این ویژگیها رتبه، درجه و موقعیت افراد را نشان میدهد و به عبارت دیگر، جایگاه اجتماعی، سیاسی، دینی و خانوادگی افراد را بیان میکند؛ مانند کرامت شاه و شاهزاده و یا کرامت مؤمن، این نوع کرامت، یعنی کرامت اکتسابی و یا ارزشی قابل اکتساب و سلب است و چه بسا کاهش یا افزایش پیدا کند. اما برخی از این ویژگیها، مثل انسانیت ذاتی انسان بوده، نه قابل سلب از انسان است و نه قابل وضع. این نوع کرامت، که در اصطلاح بدان "کرامت ذاتی" گفته میشود، هیچ رتبه و درجهای را برنمیتابد. از دیدگاه اسلام نیز انسان دو نوع کرامت دارد: کرامت ذاتی و کرامت اکتسابی. لذا با عنایت به تساوی یا تقارن مفهومی شانیت و کرامت میتوان شأنیت را به دو بخش عمده ذاتی و اعتباری (اکتسابی) تقسیم کرد."
فهرست مطالب
مقدّمۀ مؤلّف
پیشگفتار
بخش اول: مفهومشناسی و ماهیت
فصل اوّل: مفاهیم لغوی و اصطلاحی
گفتار اول: مفهوم لغوی
واژه شأن
واژه منزلت
گفتار دوم: مفهوم اصطلاحی
شأن
منزلت اجتماعی
فصل دوم: ماهیت و اقسام شأنیت
گفتار اول: شأنیت ذاتی
گفتار دوم: شأنیت اکتسابی
بخش دوم: شأنیت در ابواب فقهی و حقوقی
فصل اول: در کتاب الحج
فصل دوم: در کتاب الخمس
فصل سوم: در کتاب الزکاة
فصل چهارم: در دیگر ابواب فقهی
گفتار اول: در مستثنیات دین
روایت عثمانبنزیاد
روایت ابنابیعمیر
صحیحه حلبی
روایت مسعدةبنصدقة
گفتار دوم: در بحث نفقه
گفتار سوم: در بحث مهریه
بخش سوم: شأنیت در منابع فقه و حقوق
فصل اول: کاربرد واژه شأن در آیات و روایات
گفتار اول: موارد استعمال واژه شأن در آیات شریفه
گفتار دوم: موارد استعمال واژه شأن در روایات
فصل دوم: بررسی تأیید یا ردّ شأنیتهای اعتباری در آیات و روایات
گفتار اول: در آیات قرآن
گفتار دوم: در روایات
روایت اول
روایت دوم
روایت سوم
روایت چهارم
روایت پنجم
گفتار سوم: بررسی روایتهای ناسازگار
بخش چهارم: رابطۀ شأنیت با علوم انسانی و شبهات پیرامون آن
فصل اول: رابطۀ شأنیت و علوم انسانی
گفتار اول: شأنیت و اخلاق
الف) در جمع سفرا و کارداران دولت جمهوری اسلامی
ب) در جمع فقها و حقوقدانهای شورای نگهبان
ج) در جمع طلاب و روحانیون حوزه علمیه
گفتار دوم: شأنیت و حقوق
در بحث مستثنیات دین
در مورد شأن و منزلت اجتماعی برخی افراد و اقشار
نکته: اصل فردی کردن مجازات و رابطۀ آن با قاعده
گفتار سوم: شأنیت و جامعهشناسی
گفتار چهارم: شأنیت و اقتصاد
سطح اول: ناکافی
سطح دوم: کفاف
سطح سوم: توسعه
فصل دوم: شبهات پیرامون شأنیت
گفتار اول: تفاوت به سبب اسلام و کفر، آزاد یا برده بودن
گفتار دوم: تفاوت در دیه زن و مرد، دیه آزاد و برده
گفتار سوم: تفاوت به دلیل نسب افراد
گفتار چهارم: تفاوت به دلیل موقعیت فردی و اجتماعی افراد
نتیجهگیری از مطالب کتاب
منابع و مآخذ کتاب
راهنمای نقد و نظر برای کتاب:
برداشت شما از محتوای کتاب چیست؟ مانند یک کارشناس نظر دهید. به نظرات کوتاه مثل خوب عالی و...چین تعلق نمی گیرد