کتاب صوتی زنی با موهای قرمز

تحلیلی بر کتاب زنی با موهای قرمز

کتاب زنی با موهای قرمز نوشته اورهان پاموک ( یا به طور صحیح آن: فرید اورخان پاموک ) می باشد. این نویسنده ترک تبار از بهترین و مهمترین نویسنده های کشور ترکیه می باشد که در سال 2006 مفتخر به دریافت جایزه نوبل ادبی شد. این جایزه نوبل اولین جایزه نوبل برای نویسندگان ترک تبار محسوب می شود.

کتاب  زنی با موهای قرمز را چندان اثر فاخری از اورهان نمی توان دانست. به خصوص وقتی این کتاب را در کنار کتاب هایی چون " قلعه سفید " یا حتی در کنار اولین کتاب او"  جودت بیک و پسران " می گذاریم با ضعف محتوایی عمیقی روبرو می شویم. کتاب حاضر که آخرین کتاب اورهان پاموک نیز محسوب می شود در سال 2016 نوشته و چاپ شده که در همان سال نیز توسط نشر های مختلف در ایران نیز ترجمه و منتشر شده است.

وقتی به کتاب شناسی اورهان پاموک مراجعه می کنیم، متوجه می شویم از سال 1985 به بعد سبک نوشتاری این نویسنده دچار تغییراتی می شود، این تغییرات عموما در محتوای کلام ظاهر شده است. این تغییرات سبکی به نوعی پیدا کردن یک دید انتقادی به آداب و عقاید سنتی به خصوص در زمینه زن و شوهری می باشد. اورهان با نگاهی نوگرایانه به این مسئله بیشتر داستان های بعد از سال 1985 را با تم اصلی، یک رابطه نوگرایانه میان زن و شوهر برقرار کرده است.

این تغییر سبک نویسنده را می توان ناشی از سفر او همراه با خانواده اش به نیورک آمریکا و اقامت در آنجا عنوان کرد. در اصل پاموک از یک سطح جامعه به سطح دیگر جامعه پرت شده بود که این پرت شدگی هنوز در آخرین اثر او نیز به وضوح مشخص است.

سبک نوشتار

آن چیزی که مخاطب را بیش از هرچیزی در نوشته های اورهان به خود جذب می کند، سبک نوشتاری و قلم روان اوست. به نوعی که آدمی فکر می کند که در حال تماشای فیلم است.

راستش را بخواهید سبک نوشتاری خوب امروزی برای یک مخاطب کتاب مهمتر از محتوای درونی آن است. اگر سبک کتاب شیوا و روان باشد، کمتر پیش می آید که دلزدگی خاصی در دل مخاطب ایجاد شود.

از طرف دیگر اورهان مخاطب شماس قوی است. خوب می داند خوانندگان امروز دنبال چه نوع کتابهایی هستند و سبک خوانش آن ها چگونه می باشد. در واقع خواندن کتاب هایی مانند ابله و جنایات و مکافات و ریشه ها و .... از سبد علاقه خوانندگان کتاب کنار گذاشته شده است. این نوع کتاب ها مخاطبان عام چندین دهه قبل را درگیر خود می کرده است. اما سلیقه مخاطب عام امروز بیشتر به سمتی رفته است که اولا نوع قلم مهمتر از درون محتواست و دوم درون محتوا هرچه تو در تو باشد، همانقدر جذابیت بالایی دارد.  کتاب زنی با موهای قرمز نیز به نوعی در این سبک نوشتاری می باشد. بسیار روان و عام پسند. کتاب است که می تواند هر خواننده ای را تا پایان با خود ببرد و برای او فیلمی نمایش دهد.

محتوای کتاب

کتاب حاضر را می توان از نظر روانی قلم واقعا یکی از کتاب های خوب و برتر جهان دانست اما از نظر محتوا شاید با چیزی برعکس مواجهیم. گرچه محتوای کتاب و نظر دادن درباره آن به نوعی تفسیر به رای می باشد و هرکسی بر اساس ویژگی های شخصی خود نظر خویش را می گوید، اما با این وجود در حالت کلی کتاب زنی با موهای قرمز چیزی برای عرضه کردن ندارد. می گویند که این کتاب مخلوطی از افسانه ها در باب عشق و نفرت و حسادت و روابط پدر و پسری و ... است.

در اصل نه تنها مخلوطی از این افسانه های نیست، بلکه چیزی جز سطح افسانه ها در آن وجود ندارد. وقتی می گوییم مخلوطی از افسانه ها باید درون مایه و از آن مهمتر پایه اصلی افسانه ها در آن داستان نمود داشته باشد.

گرچه از مرام منتقد به دور است داستان را بازگو کردن اما برای روشن شدن موضوع گاهی این اشتباه لازم است. به طور مثال در انتهای داستان که پدر و پسری بعد از سال ها به یکدیگر میرسند و یکی از این ها به دست دیگری کشته می شود، سریعا ذهن را به سمت رستم و سهراب منحرف می کند. اینکه ذهن سریع ذهن به این افسانه اشاره می کند به خاطر روانی و تیزی قلم اورهان است و نه نزدیکی محتوا به آن افسانه . چرا که پایه افسانه رستم و سهراب بر اساس خیانت نبوده است اما اینجا اساس یک خیانت بوده است که البته اورهان با نگاه نو غربی، معتقد به بدی خیانت نیست. البته این موضوع به این معنی نیست که غرب نگاهی خیانت گونه به زندگی مشترک دارد. برعکس خود غرب نگاهی منطقی و لطیف و ارسطویی به زندگی دارد اما کسانی که از یک محیط شرقی به محیط غربی می روند، با یک دره عمیق فرهنگی روبرو می شوند که متاسفانه خیانت در عمق این دره قرار دارد.

در سال های گذشته با توجه به گسترش انواع کتاب ها ورمان ها به خصوص در فضاهای مجازی به این سبک بنابراین اورهان به راحتی می تواند مخاطب خود را پیدا کند. این کتاب از نظر گذراندن وقت و درست مانند دیدن یک فیلم ترکیه ای می تواند جذاب باشد، اما از نظر دورن محتوا شاید نتوان چندان به آن نمره بالایی داد.