دانلود کتاب شناسایی راهکارهای فقهی جبران خسارت ناشی از تخریب محیط زیست

معرفی کتاب

"شناسایی راهکارهای فقهی جبران خسارت ناشی از تخریب محیط زیست"
کتاب حاضر اثری از مریم هیبتی گوجانی می باشد که توسط انتشارات کدیور منتشر شده است.
می‎توان گفت بحران زیست محیطی نیز همانند دیگر بحران‎های ‎برآمده از فرهنگ مادي گرا، زمینه‎ها ‎‎و پشتوانه‎های ‎فلسفی و اخلاقی دارد. در حال حاضر به دلیل تداوم بحران‎های ‎زیست محیطی، دیدگاه جهانی نسبت به مذهب تغییر یافته و به عنوان یکی از عوامل مؤثر در کاهش معضلات زیست محیطی، مورد توجه قرار گرفته است. اکنون بسیاري از طرفداران محیط زیست بر این اعتقادند که سیاست زیست محیطی کارآمد نیازمند جامعیت و حمایت‎های ‎دینی و اخلاقی است، چرا که در تعالیم ادیان اسلام، یهود، مسیح، و... ، احترام به طبیعت و همه عالم وجود به عنوان یک اصل اخلاقی مورد توجه و عنایت است. ‎در چنین شرایطی بررسی نگاه دین به محیط زیست، اهمیتی مضاعف می‎یابد. براي آگاهی از جایگاه محیط زیست در منظومه تعالیم دینی می‎توان تقسیمی چهارگانه را از تمام روابط انسان در نظر گرفت؛ رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با خود، رابطه انسان با دیگر انسان‎ها ‎‎و رابطه انسان با طبیعت. چگونگی تعامل انسان با طبیعت و منابع طبیعی، آب، خاك، هوا، جنگل، جانوران و ... ؛ در حوزه چهارم روابط انسان تعریف شده و احکام این روابط در نگاه فقهی به این حوزه تبیین و تشریح می‎گردد. اگر چه تفکر مادي گرا، بهره برداري حداکثري و سودجویانه از طبیعت را بیشتر ترویج می‎کند؛ اما در نگاه دینی، نگاه حداقلی به طبیعت این است که محیط زیست، امانت بوده و باید به نحو احسن حفظ شده به نسل‎های ‎آتی منتقل گردد. احکام فقهی مربوط به مجوزها و حدود و ثغور دخل و تصرف در محیط زیست، در این حوزه تعریف می‎شوند. نگاه حداکثري دین به محیط زیست نیز این است که باید محیط زیست را به لحاظ کمی و کیفی، ارتقاء داده و مطلوبیت آن را به حداکثر رسانید. آنچه دغدغه امروزه بشریت را در حوزه زیست محیطی ترسیم می‎کند، در مقام پاسخ به نگاه حداقلی است که تلاش می‎کند آن چه هست، باقی بماند و بیش از این تخریب نشود. اگر چه ما نیز در این کتاب در پی شناسایی راهکارهای فقهی ‎به چگونگی حفظ حداقلی محیط زیست هستیم، از این مهم نیز نباید غافل بود که در نگاه حداکثري دین به محیط زیست، فضایی ترسیم می‎شود که در مخیله امروزي بشر درگیر در حفظ حداقل‎ها ‎نمی‎گنجد؛ نبی گرامی اسلام نیز می‎فرمودند هرگاه نهالی در دست شما است و قیامت برپا می‎شود، در آن فرصت کوتاه آن نهال را بکارید.

در بخشی از این کتاب می خوانیم :
"تعدی و تفریط دو عنوان شایعی است که فقیهان در مسائل ضمان قهری از آن استفاده کرده‎اند. بعضی از فقها از این دو عنوان تحت عبارت « قاعده الضمان بالتعدی و التفریط» (حسینی عاملی، 1417، ج21، صص60-54). البته این بحث در فقه بیشتر در مورد مسؤلیت «امین» مطرح گردیده است که در صورت تعدی و تفریط ضامن بوده هر چند تلف مستند به فعل او نباشد. قاعده تعدی و تفریط با قاعده اتلاف تفاوت اساسی دارد؛ یعنی مسؤلیت در اینجا اعم است از مسؤلیت باب اتلاف ، حتی در موردی که شخصی از مال خود به گونه‎ای استفاده نماید که موجب اضرار به غیر شود، می‎گویند در این جا قاعده تعدی و تفریط جاری است. ‎"