کتاب طبیعت بستر مناسب خلاقیت کودکان

"طبیعت بستر مناسب خلاقیت کودکان" / فضاهای آموزشی
کتاب حاضر اثری از نسرین احمدپورسامانی می باشد که توسط انتشارات مینوفر منتشر شده است.
وجود محیط طبيعي باعث ايجاد آرامش روحي، طراوت فضا و حس تعلق خاطر بيشتر كودكان می شود از طرفی انسان برای رشد خلاقیت به طبیعت نیاز دارد و ایجاد منظره در محیط طبیعی به رشد خلاقیت کمک می کند. حتی وجود گیاهان در فضای داخلی بر خلقیات و فرآیند خلاقیت تاثیر می گذارد. دبستان یکی از دوره های اساسی تحصیل است که کودکان ساعت های زیادی از روز خود را در مهم ترین برهه سن الگوپذیری در آن جا سپری می کنند. در ایران ارتباط كودكان و طبيعت در مدارس و محیط های آموزشی کم رنگ شده و زیست بوم نقش چندانی در فرایند آموزش کودکان در محیط مصنوع را ندارد. مساله این کتاب این است که چه عناصری از طبیعت از نظر کودکان دارای اهمیت هستند و آیا امکان حضور و کاربست این عناصر در محیط های آموزشی وجود دارد؟ وقتی از کودکانی که هنوز محیط مدرسه را تجربه نکرده اند، پرسیده شود که در چه مقطعی و چه سنی هستند، پاسخ هایی مانند اینکه؛ محیط مدرسه را تجربه می کنند، شنیده خواهد شد. یکی از ویژگی های بارز کودکان این است که آن ها دوست دارند هرچه سریع تر بزرگ شوند و محیط مدرسه را تجربه کنند، ولی زمانیکه این کودکان وارد این گونه محیط ها می شوند با صحنه ها و فضاهایی روبرو خواهند شد، خلاف آن چه در تصورات خود مانند؛ آزادی، کنجکاوی، هیجان، محیطی دوستانه و صمیمی  پرورانده بودند، برایشان محقق می شود. در عوض با محیط هایی تنگ و تاریک، بدون نورطبیعی، محیط های محصور، محدود و نظارت پذیری بیش از حد روبرو می شوند. این عوامل می تواند سبب کمرنگ شدن اشتیاق کودکان نسبت به مدرسه و محیط مدرسه شود. توجه به روانشناسی رشد و محیط کودکان متناسب با نیازها و فعالیتشان، مباحث نوینی است که، در بین پژوهشگران در سطح جهان به آن پرداخته شده است. بسیاری از توانایی های کودکان در دوران کودکی نمود پیدا می کنند. با توجه به تسلط تکنولوژی بر زندگی انسان، ازجمله در شهرهای بزرگ، ارتباط کودکان با محیط طبیعی کم رنگ شده است. از طرفی هم، طبیعت عاملی برای پرورش توانایی های انسان به ویژه در سنین کودکی است. زمانیکه کودکان در محیط طبیعی و بیرون از محیط بسته قرار می گیرند، تحرک، کنجکاوی و میزان خلاقیتشان افزایش خواهد یافت، حتی کودکان در محیط طبیعی احساس امنیت می کنند، تعاملاتشان با محیط بیشتر می شود و این تعاملات نیز ایده های مختلفی را در ذهن کودکان ایجاد می کند. بنابراین توجه به فرم، فعالیت، درگیری حواس، نیازهای کودکان و محیط طبیعی از جمله عواملی است که باید در طراحی دبستان به آن توجه شود. چگونگی پرداختن به فرم تاثیر زیادی در افزایش خلاقیت کودکان دارد. توجه به ترکیب بندی، شکل، رنگ، بافت، مصالح، نور و مقیاس عواملی هستند که باید در محیط دبستان به آن پرداخته شود. ازطرفی فرم باید برانگیزاننده ی حواس باشد. مانند؛ دیدن رنگ های شاد و جذاب، عبور نور طبیعی، صدای پرندگان، صدای آب، صدای همهمه ی دانش آموزان، بوی گل ها، لمس سبزه ها و برف، نسشتن بر روی تخته سنگ سرد و خشن، خوردن میوه های کوچک درختان، هرکدام از این اتفاقات به گونه ای احساسات کودکان را تحت تاثیر قرار می دهند و سبب افزایش قدرت تخیل و خلاقیت شان می شود. در نظر گرفتن عوامل طبیعی، متناسب با نیازها و تجارب کودکان از محیط اطرافشان می تواند عاملی برای افزایش قوه تخیل و خلاقیت کودکان در دوران دبستان و پیش از دبستان باشد.

در بخشی از این کتاب می خوانیم :
"دیدگاه های بومی به رشد و توسعه بر رابطه متقابلی بین فرد و محیط، تاکید دارند. یکی از دیدگاه های بومی تئوری«سیستم های پویا» است که بر روند، بیشتر از محصول تاکید می کند. این تئوری بلوغ عصبی را در رده مساوی با دیگر ساختارها و مراحل موثر بر محرک رشد قرار می دهد. سیستم های همکار شامل: اسکلتی، ماهیچه ای، سیستم های حسی و موتور حس گر مرکزی جمع کننده ی سیستم های بدن،  طبیعت محیط اجراکننده و نیازهای این امر پدیدار می شود. در این نظریه، اجزای سازنده ی داخلی ارگانیسم و زمینه خارجی، کار متصل به هم نتایج رفتاری را معین می کند. تئوری«سیستم های پویا» هم چنین به متغییرهای رشد هم می پردازد.
یکی دیگر از تئوری های نظری قابلیت محیط گیبسون است. در این تئوری گیبسون رابطه ی متقابلی را بین ادراک و سیستم انگیزش،  نیروی هدایتگر رفتار، فرض می کند. برای مثال اگر یک صخره هم قسمت های تخت و هم قسمت های عمودی داشته باشد، این امکان را به شخص می دهد که مکانی برای نشستن داشته باشد این مثال یک ارتباط در هم تنیده بین اراده و محیط است و نشان می دهد که مردم خصوصیات محیط را در ارتباط با خودشان ارزیابی می کنند."