کتاب سیری در معرفت شناسی و دیدگاه های تربیتی مولوی

"سیری در معرفت شناسی و دیدگاه های تربیتی مولوی"
کتاب حاضر اثری از پرویز اسماعیلی، امیدعلی اکبری احمد محمودی و مجتبی پیروز می باشد که توسط انتشارات کدیور منتشر شده است.
ضرورت و اهمیت تربیت در جهان امروزی بر هیچ کس پوشیده نیست. بطوری که تمام پیشرفت‎های جوامع بشری مرهون تعلیم و تربیت صحیح است. لازمه تربیت صحیح هماهنگی حوزه عمل و نظر است. در حوزه نظر: دریافت، اخذ و استخراج اسکلت‎های تربیت: (مبانی، اصول، اهداف، روش و محتوا) از منابع، مآخذ، اسناد بالادستی جامعه رکن اساسی است. کشور ایران ـ اسلامی ما از این حیث دارای منابع سرشار و غنی می باشد. که می توان به دو دسته اصلی تقسیم نمود. اول منابع دینی: قرآن مجید، نهج البلاغه و... دوم: منابع ادبی (نظم و نثر): مثنوی مولانا، گلستان و بوستان سعدی، شاهنامه و...
در این بین یکی از کتب شاهکار ادبی مثنوی معنوی  است که در آن مولانا دریافت های شخصی خود را در حد وحی الهی بالا برده است.
یکی از برجسته ترین ویژگی های مثنوی معنوی، الگوی خطابی و تعلیمی آن است. شعر مولوی در عصر او با مخاطبان ارتباطی شنیداری داشته است یعنی توسط خود او و یا راویان برای مخاطبان خوانده می شد. در واقع این خطاب رودر رو به قصد تعلیم و ارشاد بوده است. از مهمترین عوامل که سبب شده مثنوی معنوی بر قلّه ادب فارسی صعود کند همین رویکرد تعلیمی و ارتباط اجتماعی زنده و پویای آن است.
بنابراین در این کتاب که جنبه نظری دارد  سعی شده  ابتدا  نظریات وجود شناسی، و سپس مبانی معرفت شناسی تشریح شود و بعد از آن نظریات تربیتی استنتاج گردد. در واقع این اثر هم حیث ادبی، هم فلسفی و هم تربیتی را در بر می گیرد و این نشان از بهم پیوستگی این سه موضوع مهم معارف بشری دارد.

در بخشی از این کتاب می خوانیم :
"عالم خلق و عالم امر اصطلاح ديگري كه مولوي در مورد جهان به كار مي‌برد. عالم خلق دنياي بعد و مساحت است اما عالم امر بعد و مساحت و جهت و اضافت در آن راه ندارد. روح حيواني كه منشاء حيات است با عالم امر كه عالم روح مجرد و نفس ناطقه است تجانس ندارد. بر خلاف روح انساني كه در وجود مردان خدا به وحدت و اتحاد تبدل مي‌يابد. جهات، کیفیّات و کمیّات همه به عالم ماده مربوط است و عالم ماوراء از این مقولات مبرّاست. مولوي اختلاف افراد بشر را ناشي از روح حيواني دانسته كه اتحاد نمي‌پذيرد و تفرقه و اختلاف بين انسانها را موجب مي‌شود. در واقع روح حیوانی، مرکوب روح انسانی است. "