دانلود کتاب جاناتان مرغ دریایی

نقد رمان جاناتان مرغ دریایی

معرفی اجمالی رمان

کتاب جاناتان مرغ دریایی (Jonathan Livingston Seagul) به قلم ریچارد باخ (Richard David Bach) در سال 1970 منتشر شد. داستان روایت مرغی دریایی است که دلباخته آموختن بلند پروازیست به همین دلیل از محل زندگی خود رانده می شود. او در تبعید به تمرین ادامه می دهد تا اینکه روزی دو مرغ نورانی را در آسمان می بیند آنها هدایتگر او به آسمان بالاتر هستند. در ادامه داستان جاناتان نیز مانند آن دو مرغ راهنما نورانی می شود و با جنبه ای جدید از زندگی آشنا می شود که به کمک آن بتواند بر محدودیت های زندگیش غلبه کند. او باز می گردد تا جهان بینی جدیدش را به دیگر مرغان سرزمینش که از آن رانده شده بیاموزد. در این کتاب ما همراه با جاناتان، رسیدن به کمال را خواهیم آموخت.

کوتاه از زندگی و اندیشه ریچارد باخ

ریچارد باخ در سال 1963 متولد شد او از نوادگان موسیقیدان بزرگ آلمانی یوهان سباستین باخ است. ریچارد باخ علاوه بر نویسندگی خلبان هواپیماهای سبک نمایشی بود. شخصیت و جهان بینی کلی باخ را می توان از روند زندگی، فعالیت ها، آثار و علایق او دریافت. جهان بینی او به تعبیری غربی – مسیحی است. عشق او به پرواز، از او شخصیتی محدود ناپذیر و رهایی طلب ساخته است. او تا جایی که بتواند خود را مقید به هیچ قیدی نمی کند و با هرگونه محدودیتی مخالف است، در این کتاب نیز بازتاب اندیشه او را می بینیم." جاناتان گفت تنها قانون حقیقی، قانونی است که ما را به آزادی برساند قانون دیگری وجود ندارد." باخ خود را پایبند به اصولی می داند که آزادی را با آنها جستجو نماید: وجدان، اخلاق، حقیقت جویی، خودباوری و عشق ورزی اصولی است که باخ برای خود پذیرفته است و به آنها معتقد است. خلبان بودن باخ باعث شده است که پرواز جزء جدایی ناپذیر آثارش باشد که با گرایش فطری به کمال گرایی شخصیت های داستانش گره می خورد.

اعتقاد باخ به توانایی انسان، برای غلبه بر تقدیر و سرنوشت و رقم زدن آن به دست خود شخص و بهره گیری از توانایی بالقوه که فرد را از حصار زمان و مکان رها می کند و او را تبدیل به همان انسان اسطوره ای می کندکه آرزوی همیشگی بشر است، به خوبی در آثار او به خصوص جاناتان مرغ دریایی مشهود است. به گفته باخ:" آرزویی در سر نمی شکفد جز آنکه توان برآوردنش نیز به تو ارزانی شده باشد. آرزومند را اما کوشش ها باید." در کتاب جاناتان مرغ دریایی هم می خوانیم که شخصیت اصلی داستان به جرم کمال گرایی از قبیله خود تبعید می شود اما دست از آرمان و آرزویش بر نمی دارد.

نقد رمان

در طول تاریخ کتاب های زیادی با درون مایه کمال گرایی نوشته شده است که اکثر آنها قابل می باشد. ما آثار بزرگی مانند منطق الطیر عطار و رسالت الطیر ابن سینا را داریم که داستان پرندگانی را روایت می کنند که به سمت آزادی و کمال در حرکت می باشند. رسالت الطیر ابن سینا به زبان عربی نوشته شده است که با مقدمه ای در شرح دوستان مخلص و دعوت به رهایی از اندوه آغاز می شود. می توان گفت تمثیل روح به مرغ در کتاب رسالت الطیر آغازگر ورود آن به شعر و ادبیات فارسی بوده است. این نشانگر آن است که انسان هایی با اندیشه های یکسان در هر دوره تاریخ وقتی به خلق اثری می پردازند درست است که بیان آنها متفاوت است اما در انتها هدف آنها یکسان بوده است.

مسیر کمال در جاناتان مرغ دریایی و رسالت الطیر

قهرمان هر دو داستان پرنده ای است و پرواز مسیر مشترک آنها برای رسیدن به کمال است. به گفته یونگ: " پرنده یکی از نمادهایی است که به واقع مناسب ترین نماد برای تعالی است و بیانگر ویژگی خاص مکاشفه ای می باشد که ترجمان یک واسطه است." درون مایه این آثار باور به حقیقتی معنوی که در عین حال آرمانی است که زبان سمبلی در آن پلی میان جهان واقعی و دنیای ماوراء الطبیعه شده است. در هر دو اثر درباره اسارت روح در بدن سخن می گویند اما به دلیل خلق شدن این داستان ها در مکان های مختلف دارای تفاوت های عمیقی است. ابن سینا با اندیشه اسلامی و شرقی در قرن چهارم در کتاب خود به بیان این موضوع می پردازد در حالی که باخ در فضایی دیگر با اندیشه غربی و مسیحی در قرن بیستم به خلق اثرش می پردازد. محور تعالی در نزد باخ اتکا به خود فرد است، جاناتان در هر مسیری به نیروی خود اتکا می کند در حالی که در رسالت الطیر ابن سینا همواره نیروی یاری گر و الهی بخش جدا نشدنی داستان است و این نشات گرفته از اندیشه شرق و اسلامی ابن سیناست.

سیمرغ یا مرغ بزرگ

دیگر اثری که می توان کتاب باخ را با آن مقایسه کرد منطق الطیر عطار است. بدون شک می توان گفت هنگام شکل گیری جاناتان نویسنده تحت تاثیر اندیشه عطار بوده است. در واقع خلق این کتاب بر اساس باورهای غربی باخ است اما رگ ها و لایه هایی پنهان از عرفان شرق در آن نیز وجود دارد. اگر بخواهیم اصلی ترین نماد در این دو کتاب را مورد بررسی قرار دهیم باید بگویم سیمرغ در منطق الطیر عطار نماد حقیقت است که در کتاب جاناتان مرغ دریایی از آن با نام مرغ بزرگ یاد شده است. در منطق الطیر برای رسیدن به سیمرغ باید از هفت وادی عشق که طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت، فقر و در نهایت فنا تا به آن حقیقت که باخ هم در داستانش آن را هدف نهایی می داند یعنی روح متعالی، آزادی و کمال دست یابد.

هر سفر الگویی

سفر هر قهرمان اساطیری دارای الگویی ثابت است. ابتدا او باید از زندگی خود جدا شود و به مکانی ناآشنا سفر کند و سپس روح خود را جلا بخشد و با دانش و نگاه جدید خود به محل زندگی اش باز گردد. این الگو در داستان جاناتان مرغ دریایی به خوبی مشهود است.

جاناتان عاشق پرواز است و هزاران پرسش در ذهن دارد او باور دارد که غیر از این زندگی کسالت باری که دارد دلیل دیگری برای زیستن وجود دارد. همین امر باعث شد او تصمیم به پرواز در اوج بگیرد و با سرپیچی از قانون همیشگی و حاکم بر زندگی پرندگان از سرزمین خود تبعید شود و این سر آغاز قدم گذاشتن او در مسیر کمال است. همراه شدن با آن دو مرغ نورانی که به جلا بخشیدن روح او منجر می شود و در نهایت بازگشت از این سفر و انتقال تجربیات و آموختن آنچه در این مسیر دیده است به دیگر پرندگان، همان الگوی سفرهای اساطیری را برای ما به تصویر می کشد.

عالمی دیگر

قسمت دوم سفر جاناتان با توصیف عالم دیگر است که او همراه با آن دو پرنده نورانی به کشف آن می رود. باخ این عالم را به صورت عالم پس از مرگ توصیف کرده است و اعتقاد دارد همان تلاش ها در سطحی گسترده تر و بدون محدودیت و موانع گذشته ادامه دارد و افق جدیدی از عالم را به روی جاناتان باز می کند. دیگر اعتقاد او از این عالم آن است که مرگ باعث توقف انسان در کشف حقیقت نمی شود و بلکه دامنه عمل انسان را بازتر می کند و توقف نهایی برای آن وجود ندارد.

بازگشت

بخش سوم داستان بازگشت جاناتان از سفری طولانی با هدف هدایت سایر پرندگان است. در واقع بخش دیگری از رسیدن به کمال را آغاز می کند که شامل تلاش، تمرین و تکرار آن چیزی است که در سفر به عالم دیگر آموخته است. مرغان دیگر به او می پیوندند و زیباترین قسمت این داستان تلاش آن مرغی است که نمی تواند پرواز کند اما با پذیرش آموخته های جاناتان در انتها او هم پرواز می کند؛ اما این نقطه اوج در انتهای داستان به درک نادرست مرغان می انجامد که جاناتان را خدای می پندارند و باعث سفر بی بازگشت جاناتان به آسمان دیگر می شوند.

اقتباس های سینمایی

فیلم سینمایی جاناتان مرغ دریایی به کارگردانی هال بارتلت در سال 1973 تولید شده است که فیلمنامه او اقتباسی از رمان ریچارد باخ می باشد. این فیلم توانست در سال 1974 در دو بخش از اسکار کاندید بهترین تدوین و فیلم برداری شود اما متاسفانه موفق به کسب جایزه نشد؛ اما به دلیل کمبود امکانات در سال 1973 فیلم آنطور که باب میل ریچارد باخ بود تولید نشد و همین باعث شد که او از استودیو فیلم سازی به جرم سهل انگاری شکایت کند.

ویکی پدیا جاناتان مرغ دریایی

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C

من در نابودی درختان نقشی نخواهم داشت!

خواندن بعضی از کتاب ها را باید مانند دارو برای تمام افراد تجویز کرد. در انتها من هم به عنوان یک دوست پیشنهاد می کنم خواندن کتاب جاناتان مرغ دریایی به قلم ریچارد باخ به ترجمه محمدصدیق سپهرنیا که توسط انتشارات گیوا منتشر شده است را در سایت کتابچین از دست ندهید. کسانی هم که به کتاب های صوتی علاقه دارند می توانند این کتاب را در سایت کتابچین با سه خوانش مختلف گوش دهند. با این کار هم به قطع نشدن درختان کمک می کنید و هم نگاهتان به دنیای پیرامونتان عوض خواهد شد.

به قلم مینو مرتضایی