کتاب خشم و هیاهو

"خشم و هیاهو"
کتاب حاضر با عنوان اصلی (The sound and the fury) اثری از ویلیام فاکنر (William Aulkner) می باشد که با ترجمه ای از مرضیه خسروی توسط انتشارات ماهابه منتشر شده است.
این کتاب در چهار بخش و با روایت چهار راوی نوشته شده است. مهمترین بخش این کتاب توسط فردی به نام «بنجامین» روایت می شود که فردی است که  دچار عقب ماندگی ذهنی است و کوچک ترین فرد خانواده است. داستان در مورد سه نسل از یک خانواده آمریکایی می باشد که به طوری نماینده جامعه آمریکا هستند. این داستان در مورد تمام اعضای خانواده و خدمتکارانشان می باشد.

در بخشی از این کتاب می خوانیم :
" صدای حرف زدنشان را میشنیدم. ازدر بیرون رفتم و دیگر نمیتوانستم صدای آنهارا بشنوم. به پایین سمت در رفتم، جایی که دخترها با کیف های مدرسه شان عبور میکردند. آنها به من نگاه کردند ودرحالی که سرشان را برگردانده بودند، تند راه میرفتند.سعی کردم که به آنها بگویم اما آنها رفتند و من در کنارحصار راه میرفتم،سعی میکردم‌که بگویم،و‌آنها سریعتر میرفتند . سپس آنها میدویدند ومن به گوشه ی حصار رسیدم و دیگر نمیتوانستم جلوتر بروم و من حصار را گرفته بودم و به آنها نگاه میکردم و سعی میکردم بگویم.
تی پی گفت:" هی بنجی، داری چیکار میکنی؟در رفتی. مگه نمیدونی دیلسی کتکت میزنه؟"
تی پی گفت:" از لای در نگاه کردن و نق نق کردن فایده ای نداره. تو اون بچه هارو ترسوندی. نگاشون کن، از اون طرف خیابون میرن."
پدر گفت، اون چطوری اومده بیرون؟ جیسون، وقتی اومدی داخل پشت در رو ننداختی.جیسون گفت، معلومه که اینجوری نیست. یعنی نمیدونید که شعورم بیشتر از اینه که اون کار رو انجام بدم؟ فکر میکنید میخواستم همچین اتفاقی بیفته؟ خدا میدونه،این خانوده به اندازه ی کافی بد هست. همیشه میتونستم اینو بهتون بگم. به گمونم بفرستینش به جاکسون، البته اگه آقای بورکس همون اول با تیر نزندش.
پدر گفت،ساکت.
جیسون گفت،همیشه میتونستم اینو بهتون بگم."

این کتاب فهرست ندارد.

برنده جایزه نوبل 1949

خشم و هیاهو، از عنوان تا محتوا

فاکنر را می توان یکی از نویسندگان به نام در دنیای ادبیات دانست که خشم و هیاهو بزرگترین اثر و شاهکار اوست. در این مقاله و این تحلیل قصد داریم سراغ این کتاب برویم.

معمولا یکی از روش هایی که می توان تحلیل یک کتاب را شروع کرد و سراغ نقد آن رفت استفاده از مدخل نام آن است. فاکنر معمولا نام هایی انتزاعی و دور از مفهوم اصلی کتابش استفاده می کند. اما در خشم و هیاهو، عنوان به نوعی بیان کننده بنیان اصلی این کتاب می باشد. در اصل می توان گفت که فاکنر متاثر از پوچ بودن دنیا که در سخنان شکسپیر نیز مشخص می باشد این عنوان را انتخاب کرده است. شکسپیر در جایی می گوید که زندگی قصه ای است که توسط یک ابله روایت می شود که سرتاسر آن پوچ و پر از خشم و هیاهو است. به نظر این جمله شکسپیر مفهوم و فلسفه کلی کتاب را بیان می کند. با این حال نمی توان یک حکم کلی بر اساس این قضاوت داد. بنابراین بهتر است ادامه نقد را با سبک شناسی پی بگیریم تا در نهایت دوباره بر محتوای خشم و هیاهو برگردیم و با یک جمع بندی این نقد را به پایان برسانیم.

نکته جالب اینجاست که کتاب معروف سمفونی مردگان نوشته عباس معروفی متاثر از این کتاب خشم و هیاهو می باشد. هم از لحاظ سبکی و هم از لحاظ محتوایی. بنابراین به نظر می آید که شناخت درست این کتاب می تواند راهنمای خوبی برای کسانی نیز باشد که دوست دارند کتاب سمفونی مردگان را بخوانند. از این رو پیشنهاد می دهم بعد از خواندن این نقد، نقد سمفونی مردگان در همین سایت را بخوانید تا نزدیکی این دو کتاب را بیشتر درک کنید.

چهار دوربین در خشم و هیاهو

مهمترین ویژگی که در سبک شناسی خشم و هیاهو می توان به آن اشاره کرد این نکته است که این کتاب از چهار بخش کلی تشکیل شده است. چهار بخش با چهار راوی مختلف بر یک جریان. این اتفاق چند دلیل دارد. اول این که این چنین نوشتار نشان از وجود شخصیت پردازی کامل است. یعنی نویسنده چنان بر هر شخصیت خود مسلط می باشد که در یک کتاب و یک نوشته هر کدام از آن ها را می تواند شخصیت اصلی کند. از این رو با متنی جذاب و قوی در ارتباط هستیم. دلیل دوم این است که وقتی یک اتفاق و یک زندگی را چهار نفر از زاویه دید خود بیان می کنند آن وقت مخاطب دوربینی متحرک خواهد داشت که بر تمام زوایای داستان تسلط خواهد داشت. بنابراین با راحتی بیشتری می تواند بر مسند قضاوت بنشیند.

برخی از نویسندگان دوست دارند تا معما ها را خود مخاطب گره گشایی کند. اما فاکنر در این اثر می خواهد هر چیزی را که هست نشان دهد تا به نوعی بر آن چیزی که خود می گوید صحه بگذارد. با این حال داشتن یک دوربین متحرک در داستان به قدری جذاب است که از نظر ساخت و فارغ از محتوا می تواند هر مخاطبی را درگیر کند و به نوعی مجذوب خود کند.

در نهایت می توان گفت از نظر سبکی با یک کتاب کامل و روان در ارتباط هستیم که می تواند مخاطب را جذب خود کند و همراه با خود به پیش ببرد. از این رو این امکان فوق العاده برای فاکنر پدید آورده است تا او بتواند هر چه را که مد نظر دارد به راحتی به خود خواننده بدهد. اما به راستی چه مفهومی را فاکنر در این کتاب می خواهد بیان کند که این چنین سبکی را انتخاب کرده است.

پوچی در زندگی محتوای خشم و هیاهو

همانطور که در ابتدای این نقد گفتیم فاکنر تحت تاثیر سخن شکسپیر و اعتقادی که دارد خشم و هیاهو را نوشته است. به نظر می آید وقتی یک زندگی و یک داستان را از چند زاویه نگاه می کند، هدفش این است که شما به عنوان مخاطب این پوچی را ببینید و دیگر دلیل و استدلالی باقی نماند که مخالف نظر فاکنر سخنی بگویید.

البته در این مورد باید شرایط زندگی و دورانی که فاکنر در آن میزیسته و کتاب خشم و هیاهو را نگاشته نیز مورد توجه قرار داد و البته کتاب را باید با دقت خواند تا دانست چه علتی موجب تولد معلولی زشت چون پوچی زندگی شده است.

پوچی زندگی رویه هدف خشم و هیاهو است اما در اصل آن علت این پوچ شدن زندگی مهم است که فاکنر در خشم و هیاهو به آن می خواهد برسد. بگذارید نقد را همین جا به اتمام برسانیم تا جذابیت داستان همچنان حفظ شود. چرا که ادامه این نقد موجب فاش شدن داستان خواهد شد. از این رو در نهایت می توان گفت کتاب خشم و هیاهو را به عنوان یک شاهکار ادبی می توان مورد توجه قرار داد و با لذت به مطالعه آن پرداخت.

به قلم: مرتضی ملک جاری