دانلود کتابهای احمد شاملو

چکیده

احمد شاملو در ۲۱ آذر سال ۱۳۰۴ در تهران به دنیا آمد. او شاعر، فیلم ساز، روزنامه نگار، پژوهشگر، مترجم و فرهنگ نویس فرهیخته ایرانی است. همچنین او از دبیران کانون نویسندگان ایران بود. به دلیل اینکه پدرش افسر ارتش بود و مجبور بود برای انجام ماموریت به شهرهای مختلف سفر کند، شاملو تحصیلات نامرتب و نامتداومی داشت. از همین رو نتوانستند برای مدت طولانی در جایی اقامت داشته باشند. در سال ۱۳۲۲ شاملو به علت فعالیت های سیاسی روانه زندان شد. شهرت عمده شاملو به علت نوآوری در شعر معاصر فارسی و سرودن قالب شعری سپید است که مختص شاملو است که از شعر سپید فرانسوی تقلید کرده است. او در سال ۱۳۲۵ با نیما یوشیج آشنا شد و تحت تاثیر سبک او قرار گرفت. او برای اولین بار شعر تا شکوفه سرخ یک پیراهن را در سال ۱۳۲۹ منتشر کرد که در آن وزنی وجود نداشت و نوعی یک سبک نو در شعر معاصر فارسی بود. احمد شاملو در ۲ مرداد ۱۳۷۹ پس از سپری کردن دوره طولانی بیماری درگذشت و در امامزاده طاهر کرج دفن شد.

شرح حال کاملی بر زندگانی احمد شاملو

احمد شاملو ۲۱ آذر سال ۱۳۰۴ در تهران چشم به جهان گشود. حیدر نام پدرش بود و مادرش از مهاجران قفقازی بود که با شروع انقلاب روسیه همراه با خانواده اش به ایران سفر مهاجرت کرده بودند. پدرش از افسران ارتش رضا خان بود که به دلیل ماموریت به شهرهای مختلفی سفر می کرد. دوره ابتدایی را در خاش، زاهدان، مشهد و بیرجند و دوران متوسطه را در بیرجند، مشهد و گرگان سپری کرد. او به دلیل اینکه به زبان آلمانی علاقه خاصی داشت، در مقطع اول هنرستان صنعتی ایران و آلمان نام نویسی کرد. اوایل سال ۱۳۲۰ بود که پدر شاملو برای نظم دهی و سازماندهی ژاندارمری گرگان به آن جا اعزام شد. لاجرم او با خانواده اش راهی گرگان شدند و سال سوم دبیرستان را در آن جا گذراند. با ورود نیروهای متفقین به کشور در جنگ جهانی دوم، به دلیل فعالیت های سیاسی علیه متفقین دستگیر و به رشت منتقل شد. پس از اینکه از زندان آزاد شد مقطع چهارم دبیرستان را شروع کرد و بعد از آن برای همیشه تحصیل را کنار گذاشت و در یک کتاب فروشی مشغول به فعالیت شد. آیدا همسر سوم شاملو، تاثیر بسزایی در زندگی او داشته است، به طوری که در بسیاری از آثار او آیدا آشکار است. اشعاری شاملو موفق به چاپ آن شده است بیش از هجده جلد است. او در داستان نویسی، فیلم نامه، ترجمه شعر و رمان و نمایش نامه نیز فعالیت زیادی داشته است و آثار حیرت انگیزی خلق کرده است. کتاب کوچه یکی از آثار برجسته شاملو است که در چند جلد منتشر شده است. در سال ۱۳۴۷ اولین شب شعر بزرگ ایران در سفارت آلمان در تهران برای احمد شاملو تدارک دیده شد. شاملو علاوه بر فعالیت های مستمر در سرودن شعر، کارهای مطبوعاتی، پژوهشی و ترجمه های معروفی انجام داد. او در رابطه با فرهنگ عامه ایران مجموعه کتاب کوچه را پدید آورد. بعضی از آثار احمد شاملو به زبان های مختلفی اعم از انگلیسی، سوئدی، فرانسوی، ژاپنی، روسی و ... ترجمه شده است. او در سال ۱۳۳۱ مدت دو سال در سفارت مجارستان به عنوان مشاور فرهنگی بود. شاملو به سینما نیز بهای زیادی می داد و از علاقه مندان این حوزه بود. او برای فیلمسازان مطرحی نظیر ناصر ملک مطیعی و ایرج قادری نیز نوشته است. شاملو در ۲ مرداد سال ۱۳۷۹ در خانه خود که در دهکده فردیس قرار داشت، درگذشت و در امامزاده طاهر کرج و با حضور هزاران نفر به خاک سپرده شد.

 

شاملو و آیدا

شاملو در سن بیست و دو سالگی با اشرف الملوک اسلامیه ازدواج می کند. حاصل این ازدواج چهار فرزند به نام های سیاوش، سامان، سیروس و ساقی است. او ده سال بعد از جدایی از اشرف الملوک با طوسی حائری ازدواج می کند؛ اما این ازدواج هم چهار سال بیشتر طول نمی کشد.

شاملو در 14 فروردین 1341 با ریتا آتانث سرکیسیان یا آیدای مشهور آشنا می شود. این آشنایی نقطه ی عطف بزرگی در زندگی شاملو به حساب می آید. او دو دفتر شعر خود به نام های «آیدا در آینه» و «آیدا، درخت، خنجر و خاطره» را برای آیدا سروده است. این دو مجموعه از آثار مطرح ادبیات فارسی ایران به شمار می رود. آن ها در سال 1343 با یکدیگر ازدواج می کنند و تا پایان عمر با هم زندگی می کنند. احمد شاملو درباره ی آیدا می نویسد:

«هرچه می نویسم برای او است و به خاطر او... من با آیدا آن انسانی را که هرگز در زندگی هود پیدا نکرده بودم، پیدا کردم.»

بیست نامه ی عاشقانه ای که احمد شاملو برای آیدا نوشته است در کتاب «مثل خون در رگ های من، نامه های احمد شاملو به آیدا» گردآوردی شده است. این نامه ها طی دهه های 40 و 50 نوشته شده است. آیدا در گردآوری و نگارش کتاب کوچه با شاملو همکاری کرد و بعد از شاملو سرپرستی این مجموعه را به عهده گرفت. همچنین آیدا بعد از مرگ شاملو کتاب «بامداد همیشه را» که مجموعه ای از نظرات دیگران درباره ی شاملو بود، جمع آوری و به چاپ رساند.

آیدا در کتاب «بام بلندی هم چراغی» به شرح زندگی چهل ساله اش با شاملو، شخصیت شاملو و فعالیت های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی او در طول دوران زندگی اش پرداخته است.

 

آثار و شیوه ی شاملو

احمد شاملو كارش را در حرفه ی سرودن شعر با سرودن و چاپ دفتری با نام «آهنگ های فراموش شده» در سال 1326 آغاز كرد. این تنها دفتر شعر شاملو است كه به شیوه ی كلاسیك و موزون نوشته شده است. مقدمه ی این دفتر با مقدمه ای از شاملو آورده شده است:

«قطعاتی كه در این كتاب جمع شده اند، نوشته هایی است كه در حقیقت می بایست سوزانده می شد... آهنگ هایی كه خیلی زود از یاد می رود...این قدم های اولین كودكی است كه می خواهد راه برود.»

با انتشار مجموعه ی اشعار هوای تازه در سال 1336 به عنوان شاعری برجسته خود را معرفی می كند. او شكل و فرمی جدید از شعر نو را ارائه می دهد. در همان سال رباعیات ابوسعید ابوالخیر، خیام و باباطاهر را منتشر كرد. مجموعه ی شعر «باغ آینه» را در سال 1339 منتشر كرد. معروف ترین ترانه های عامیانه ی معاصر مانند؛ پریا و دخترای ننه دریا از این كتاب استخراج شده است كه بعدها با صدای خود شاملو به صورت صوتی نیز منتشر شد.

عبدالعلی دستغیب از منتقدان ادبی اعتقاد دارد كه احمد شاملو بعد از نیما بیشترین تاثیر را بر شعر و ادب فارسی گذاشته است و اشعار عاشقانه ی او زیباترین شعرهای پیرامون عشق در شعر نو هستند؛ از موضوعات پررنگ در شعرهای شاملو می توان به عشق، آزادی و انسان گرایی اشاره كرد.

احمد شاملو در سال 1339 به عنوان سردبیر هفته نامه ی فردوسی مشغول به كار شد. بخشی از صفحات روزنامه در زمان سردبیری او به پژوهش گران فرهنگ مردم اختصاص داشت كه تحت عنوان «كتاب كوچه» به چاپ می رسیدند. اصطلاح كاریكلماتور اولین بار توسط شاملو برای نوشته های طنزآمیز پرویز شاپور به كار گرفته شد كه كم كم رواج پیدا می كند.

او همچنین در امر ترجمه هم فعالیت داشت و برخی از ترجمه های او در شمار ترجمه های شناخته شده ی زبان فارسی قرار می گیرند؛ به عنوان مثال ترجمه ی سروده های فدریكو گارسیا لوركا با نام «ترانه شرقی و اشعار دیگر» با ترجمه، اجرا و صدای شاملو بسیار مورد توجه قرار گرفت. او سپس نوار كاست «سیاه همچون اعماق آفریقای خودم» (اشعار لنگستون هیوز) و «سكوت سرشار از ناگفته ها است»(اشعار مارگوت بیكل) را با ترجمه و صدای خود با همكاری محمد زرین بال و موسیقی بابك بیات منتشر كرد. از دیگر نمونه های ترجمه های شاملو می توان به: «درها و دیوار بزرگ چین»، رمان پابرهنه ها اثر زاخاریا استانكو و رمان دن آرام اشاره كرد؛ اما مشهورترین ترجمه ی شاملو ترجمه ی كتاب شازده كوچولو است كه به صورت نوار صوتی نیز منتشر شد.

كتاب كوچه عنوان فرهنگ نامه ای است كه توسط او و آیدا سركیسیان گردآوری شده است و دائره المعارف فرهنگ عامیانه ی مردم است و شامل اصطلاحات، ضرب المثل ها و تعبیرات زبان فارسی است.

 

سال های پایان زندگی

سال های آخر عمر احمد شاملو در گوشه گیری و دوری از اجتماع گذشت. او دوست نداشت که از کشور خارج شود:

«راستش بار غربت سنگین تر از توان و تحمل من است... چراغم در این خانه می سوزد، آبم در این کوزه ایاز می خورد و نانم در این سفره است.»

به او اجازه ی کار فرهنگی داده نمی شد و تمام کتاب هایش توقیف بودند. بیماری دیابت هر روز بیشتر پیشرفت می کرد تا جایی که در 26 اردیبهشت سال 1376 مجبور شدند پای راست او را در بیمارستان ایرانمهر قطع کنند. البته در این دوران سخت هم دست از کار نکشید و به ترجمه پرداخت و مجموعه ی کتاب کوچه را با کمک آیدا نوشت. گاهی شعر و مقاله ای از او در مجلات پراکنده چاپ می شد. شاملو در دهه ی هفتاد به عضویت شورای بازنگری در شیوه ی نگارش و خط فارسی درآمد و در جهت اصلاح شیوه ی خط فارسی اقدام کرد. آخرین مجموعه ی شعر او با نام «حدیث بی قراری ماهان» در سال 1379 به چاپ رسید.

شاملو ساعت 9 یکشنبه دوم مرداد 1379 در خانه اش درگذشت. او را در نزدیکی مزار گلشیری، محمد مختاری و پوینده به خاک سپردند. کانون نویسندگان ایران، انجمن های قلم آمریكا، سوئد و آلمان پیام تسلیت خود را به مناسبت درگذشت این شاعر بزرگ ایرانی ارسال كردند.

 

شاملو از نگاه دیگران

محمدرضا شفیعی کدکنی

«شاملو، هم به دلیل جایگاه بلندی که در شعر معاصر فارسی دارد و هم به دلیل شجاعتی که در شکستن عرف و عادت های کهنه از خود نشان داده است و از همه بیش تر به دلیل طول دوره شاعری و تغییرپذیری های گوناگونش در حوزه سلیقه شعری و سیاسی، بهترین کسی است که هنرش تأثیرپذیری از شعر فرنگی را روشن تر از دیگران آینگی می کند.

اگر شعر امروز فارسی می تواند در کنار شعرهای رایج در ادبیات معاصر جهان از حضور خود شرمگین نباشد، به برکت تأثیرپذیری های خلاق نسل شاملو و شخص شاملو از شعر فرنگی است. شاملو خود نسبت به چنین امری، با دو چشم انداز متفاوت همیشه برخورد داشت: از یک سوی می پذیرفت که تغییراتی که نمونه های شعرش در طول زندگی هنری نسبتا طولانی او پذیرفته است، حاصل همین تأثیرپذیری و آشنایی است و از سوی دیگر به هرجای شعرش که دست می گذاشتید و می گفتید این جا یادآور مایاکوفسکی است و این جا یادآور الوار یا آراگون یا لورکاست، سخت برآشفته می شد و انکار می کرد.»

سیمین بهبهانی

«استفاده از طنین طبیعی کلمات و تالیف و تلفیق و جابه جا چیدن و به کار گرفتن جناس های لفظی و صوتی واژه ها و حرف ها ایجاد تخیل می کند. صدا و حالت شکستن، کوبیدن، خروشیدن، جوشیدن و بسیاری از فعالیت های انسان یا طبیعت را می توان با ایجاد تناسب در ترکیب واژه ها عینیت بخشید. شاملو کسی است که قدرتمندانه از این شگرد سود می جوید. تنها طنین واژهه ها نیست که شعر شاملو را شخصیت می بخشد. او در به دست آوردن تصویر و فضا و موضوع تازه شکارچی نیرومندی است. نیمی از توفیق شاعران در گرو زبان ورزی است. شاملو در این فن استاد است. نهایت توانایی او را در دفتر ما قبل آخرینش با نام «در آستانه» می توان مشاهده کرد. این دفتر پیرانه سری زبان فاخر را با اندیشه ای ژرف و احساسی مؤثر عرضه می کند.»

 

ویکی پدیا احمد شاملو

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%88

 

شاملو در یک نگاه

۱۳۰۴: تولد شاملو

۱۳۱۰ تا ۱۳۱۶: گذراندن دبیرستان در شهرهای خاش و زاهدان و مشهد

۱۳۱۷ تا ۱۳۲۰: گذراندن دبیرستان در بیرجند و مشهد و تهران؛ بازگشت از سال سوم دبیرستان به اول دبیرستان با شوق یادگیری زبان آلمانی

۱۳۲۱ تا ۱۳۲۳: اعزام پدرش به گرگان، ادامه تحصیل در سوم دبیرستان، فعالیت سیاسی در شمال کشور و دستگیری در تهران و انتقال به رشت

۱۳۲۴ تا ۱۳۲۵: آزادی از زندان، تحصیل در سال چهارم دبیرستان، دستگیری شاملو و پدرش توسط چریک ها، آزادی از زندان و بازگشت به تهران و ترک تحصیل

۱۳۲۶: ازدواج با اشرف الملوک، چاپ اولین مجموعه شعر با نام آهنگ های فراموش شده

۱۳۲۷: انتشار ۵ شماره از هفته نامه سخن نو و چاپ داستان کوتاه عنکبوت

۱۳۲۹: نوشتن مقدمه ای بر منظومه افسانه نیما یوشیج، آشنایی با فریدون رهنما، داستان کوتاه زن پشت در مفرغی؛ انتشار نه شماره از هفته نامه روزنه

۱۳۳۰: سر دبیر چپ مجله خواندنی ها، سرودن شعر بلند ۲۳ و مجموعه اشعار قطع نامه

۱۳۳۱: مشاور فرهنگی سفارت مجارستان و سردبیر هفته نامه آتشبار به مدیریت انجوی

۱۳۳۲: چاپ مجموعه اشعار آهن ها و احساس، ترجمه طلا در لجن و رمان مردی که قلبش از سنگ بود، دستگیری چاپخانه

روزنامه اطلاعات پس از بارها فرار

۱۳۳۳: اسارت در زندان موقت شهربانی، نوشتن کتاب دستور زبان فارسی در زندان

۱۳۳۴: آزادی از زندان، نوشتن نمایش نامه مردگان برای انتقام بازمی گردند؛ انتشار داستان زن پشت در مفرغی و ترجمه رمان های لئون مورن کشیش و زنگار و برزخ

۱۳۳۵: سردبیری مجله بامشاد و جدایی از همسر

۱۳۳۶: چاپ مجموعه شعر هوای تازه، نوشتن کتاب های هفت گنید، حافظ شیراز و ترانه ها، ازدواج دوم، سردبیری مجله آشنا، مرگ پدر، انتشار هفته نامه آشنا

۱۳۳۷: ترجمه رمان پابرهنه ها، سردبیری دوره یازدهم ماهنامه اطلاعات

۱۳۳۸: ترجمه خروس زری پیرهن پری برای کودکان، تهیه فیلم مستند سیستان و بلوچستان، آغاز همکاری با سینماگران

۱۳۳۹: انتشار مجموعه شعر باغ آیینه، تاسیس و سرپرستی اداره سمعی بصری وزارت کشاورزی با همکاری سهراب سپهری، جدایی از همسر دوم

۱۳۴۰: سردبیری ۲۴ شماره اول مجله کتاب هفته و بازنویسی حماسه گلمش به نثر معیار و چاپ آن در کتاب هفته

۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲: آشنایی با آیدا سرکیسیان، همکاری با دو نمایشنامه درخت سیزدهم و سی زیف و مرگ، آشنایی با غلامحسین ساعدی در کتاب هفته

۱۳۴۳: ازدواج با آیدا سرکیسیان، انتشار مجموعه اشعار آیدا در آینه و لحظه ها و همیشه، انتشار گاهنامه اندیشه و هنر ویژه به مدیریت ناصر وثوقی

۱۳۴۴: انتشار مجموعه شعر آیدا، ترجمه کتاب ۸۱۴۹۰، تحقیق و گردآوری کتاب کوچه، نوشتن فیلمنامه داغ ننگ و کارگردانی آن

۱۳۴۵: انتشار مجموعه شعر ققنوس در باران، حضور در شب شعر به دعوت انجمن ایران و آمریکا، تهیه برنامه کودک برای تلویزیون به نام قصه های مادربزرگ

۱۳۴۶: سردبیری سرویس ادبی فرهنگی هفته نامه خوشه، ترجمه کتاب قصه های بابام، عضویت در کانون نویسندگان ایران، چاپ مقاله گاندی سرمشق بزرگ

۱۳۴۷: تحقیق در غزلیات حافظ و تاریخ دوره حافظ، ترجمه نمایشنامه عروسی خون، ترجمه غزل غزل های سلیمان، حضور در شب شعر به دعوت انجمن فرهنگی ایران و آلمان، انتشار یادنامه هفته شعر و هنر خوشه

۱۳۴۸: ترجمه قصه منظوم چی شد که دوسم داشتن برای کودکان

 

نمونه اشعار احمد شاملو

من، مرگ را زیسته ام

مرگ را دیده ام من

در دیداری غمناک

من مرگ را به دست سوده ام

من مرگ را زیسته ام

با آوازی غمناک

غمناک

و به عمری سخت دراز و سخت فرساینده

آه! بگذاریم! بگذاریم! اگر مرگ

همه آن لحظه ای آشناست که ساعت سرخ

از تپش باز می ماند

و شمعی که به رهگذر باد

میان نبودن و بودن

درنگی نمی کند

خوشا آن دم که زن وار

با شاد ترین نیاز تنم

به آغوشش کشم

تا قلب

...

با فریادی های شور و شوق هلهله ها

تا به لباس مقدس سربازی درآید

یا دیو ژن را

با یقه شکسته و کفش برقی

تا مجلس را به قدوم خویش مزین کند

در ضیافت شام اسکندر

من مرگ را زیسته ام

با آوازی غمناک

غمناک

و به عمری دراز و سخت فرساینده

با گیاه بیابانم

خویشی و پیوندی نیست

خود اگرچه در رستن و ریشه کردن

با من است

و هراس بی بار و بری

و درین گلخن مغموم

پای در جای

چنانم

که مازوی پیر

بندی دره تنگ

و ریشه های فولادم

در ظلمت سنگ

مقصدی بی رحمانه را

جاودانه در سفرند.

---

 

آثار احمد شاملو که در کتابچین موجود است

1. کتاب نظم