نام اصلی : مسعود سعد سلمان (Masud Sa'd Salman)
زادگاه : لاهور واقع در پاکستان
تاریخ تولد : ۴۳۸هجری
پیشه : شاعر،خوش نویس،اسب شناس و ادیب
بیشتر...
تاریخ وفات: ۵۱۸هجری
تعداد فرزندان : 3
مسعود سعد سلمان شاعر مبارز نیمه دوم قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجری در زمان سلطنت غزنویان بوده است. او در دربار غزنویان منصب داشته و مشغول به خدمت به این سلسله بوده است و همین شغل، باعث شد او در مجموع چهل سال را در زندان بگذراند و اشعار حبسیه بسیار معروفی را بسراید. او بعد از رهایی از بند در دربار سلطان مسعود غزنوی کتابدار بود و تا آخر عمر، یعنی سال 515 هجری قمری در آن جا خدمت کرد. از آثار او می توان به مثنویات سعد سلمان، مسمطات مسعود سعد سلمان، مقطعات مسعود سعد سلمان، غزلیات مسعود سعد سلمان و ترکیبات و ترجیعات مسعود سعد سلمان اشاره کرد.
مسعود سلمان شاعر و استاد شعر فارسی در سال 438 هجری قمری در لاهور دیده به جهان گشود. کودکی او مصادف با پادشاهی فرخزاد غزنوی بود و بخش ادبی و خدمت او در دربار، همراه با دوران سلطان ابراهیم بوده است. او همانند پدرش در دربار شاهان غزنوی خدمت می کرد. گفته می شود اصالت اجداد او به همدان بر می گردد. او معاصر با شش پادشاه غزنوی از جمله فرخزاد غزنوی، ابراهیم غزنوی، مسعود بن ابراهیم، شیرزاد غزنوی، ارسلان شاه غزنوی و بهرام شاه غزنوی بوده و پدر او، سعد بن سلمان از ملازمین دربار غزنوی بوده است.
از دلایل به زندان افتادن مسعود سعد سلمان، همدستی او با مسعود در توطئه علیه پدرش ابراهیم غزنوی بوده است. وی پس از آزادی، مجددا با تغییر شرایط سیاسی به زندان افتاد. او خاطرات زندان و ناراحتی های خود را به صورت شعر حبسیه و زندان نامه سروده است. مسعود سعد سلمان چهل سال از عمر هشتاد ساله خود را در زندان گذراند؛ هفت سال از دوران حبس خود را در زندانی به نام دهک و سی و سه سال آن را در قلعه نای بوده است. او به دلیل هوش سرشارش، در زندان منجمی را آموخت. مسعود سعد مدت زیادی در دربار غزنوی خدمت می کرد و کتابدار سلطنتی بود. البته درباره به زندان افتادن او روایات دیگر نیز هست که گفته می شود در مجموع هجده سال را در زندان گذرانده است.
مسعود سعد سلمان آموزه های بسیاری در زمینه اخترشناسی، اسب شناسی، خوشنویسی و ادبیات داشته و به زبان های هندی و عربی نیز مسلط بوده است. او چند دیوان شعر به زبان های فارسی، عربی و هندی سروده است. دیوان فارسی او بین شانزده تا هجده هزار بیت دارد. عمده اشعار او در قالب قصیده و به سبک خراسانی است. به غیر از قصیده در قالب هایی مثل غزل و رباعی و مثنوی و قطعه و چیستان نیز شعر سروده است. مسعود سعد سلمان از عنصری بلخی، منوچهری دامغانی و ناصر خسرو و فرخی سیستانی برای سرودن اشعار خود الهام گرفته است. سنایی به مسعود سلمان لقب پیشوای کیهان داده و رشیدی به او تاج شاعران گفته است. از دیوان عربی او جز ابیاتی کم، چیز دیگری در دسترس نیست. دیوان هندی او نیز کاملا مفقود شده است.
مسعود سعد سلمان دارای دو پسر به نام های سعادت و صالح (محمد) بود که سعادت نیز شاعر بوده است. او همچنین یک فرزند دختر هم داشته است. ایشان در سال 518 هجری قمری کشته شد.
آن لحظه شوم شاد که در من نگری تو
از نازکی پای تو ای یار دل من
رنجه شود ار سوسن و نسرین سپری تو
وین دیده روشن چو من از بهر تو خواهم
خواهم که بدین دیده روشن گذری تو
ای ناز جهان پیرهنی دوختی از ناز
بیم است که این رده رازم بدری تو
لینک کوتاه
http://ketabch.in/a/3505
