دانلود کتاب بیگانه

نقد و بررسی رمان بیگانه

معرفی رمان بیگانه

رمان بیگانه که از آثار کلاسیک ادبیات در قرن بیستم شناخته می شود، با عنوان فرانسوی (L'Étranger) و عنوان انگلیسی (The Stranger) اثری از آلبر کامو نویسنده فرانسوی می باشد که در سال 1942 منتشر شد. این کتاب به همراه دو کتاب "افسانه سیزیف" و "کالیگولا"، سه گانه پوچ گراییِ آلبر کامو را تشکیل می دهند. در واقع کامو قصد داشت این سه کتاب را در یک جلد منتشر کند، ولی به دلیل مشکلاتی نتوانست آنها را همزمان چاپ کند.

در هر یک از این کتاب ها، آلبر کامو تلاش دارد مفهوم پوچ گرایی را به مخاطب نمایش دهد. به عقیده بسیاری از منتقدین، این سه اثر درواقع ادامه همدیگر هستند و برای درک بهتر منظور نویسنده، بهتر است که هر سه کتاب به دقت مطالعه شوند.

درباره آلبر کامو

آلبر کامو، روزنامه نگار، فیلسوف و نویسنده فرانسوی است که در سال 1913 در الجزایر که آن زمان مستعمره فرانسه بود، در یک خانواده فقیر از پدری فرانسوی و مادری اسپانیایی متولد شد. یک سال پس از تولد آلبر، جنگ جهانی اول آغاز و پدرش به جبهه اعزام می شود و همانجا کشته می شود. به دلیل فقر، کامو مجبور شد پس از پایان دبستان، کارگری کند. آن زمان تحصیلات متوسطه مخصوص ثروتمندان بود. اما در آزمون کمک هزینه تحصیلی پذیرفته شد و وارد دبیرستان شد و سپس تحصیلات خود را در دانشگاه الجزایر گذراند. او به فوتبال شدیدا علاقه مند بود و در سال 1929 به عنوان دروازه بان در تیم دانشگاه ریسینگ الجزیره پذیرفته شد. اما یک سال بعد، متوجه بیماری سل در خود شد و مجبور شد که فوتبال را رها کند. کامو در سال 1934 با سیمون هیه ازدواج کرد، اما دو سال بعد به دلیل خیانت های هر دو طرف، از هم جدا شدند.

 در سال 1940 و بعد از اینکه فرماندار الجزایر او را تهدیدی برای امنیت معرفی کرده بود، به پاریس نقل مکان کرد. او پیش از عزیمت به پاریس کار نویسندگی خود را آغاز و چند مقاله در روزنامه های الجزایر چاپ کرده بود. کامو در سال 1957 به دلیل نگارش مقاله اندیشه هایی درباره گیوتین، جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. کامو در سال 1960 در 47 سالگی، برا اثر سانحه تصادف در شهر ویل بلویل درگذشت.

نقد و بررسی رمان بیگانه

این رمان در سال 1942، دوسال بعد از ترک اجباری الجزایر توسط کامو و در بحبوحه جنگ جهانی دوم منتشر شد. رمان بیگانه دارای راوی اول شخص است و داستان از نگاه یک فرد بی احساس به نام مورسو روایت می شود. برخلاف نویسنده های دیگر که تلاش دارند به صورت آکادمیک ابسوردیسم (پوچ گرایی) را شرح دهند، کامو در این کتاب سعی می کند که این فلسفه را در وجود یک شخص نمایش دهد. به عقیده کامو تفکرات و اقدامات مورسو همان هایی هستند که یک فرد پوچ گرا دارا است. در فلسفه ابسوردیسم تلاش انسان برای یافتن معنای زندگی نتیجه ای نخواهد داشت، پس جستجوی معنایی در این جهان کاری بیهوده و مضحک است.

کتاب با جمله معروف و مهمی شروع می شود، جمله ای که مشابه یک گلوله برفی، از شروع داستان در سراشیبی می غلتد و در پایان، مانند یک بهمن بر سر مورسو فرود می آید. این جمله را می توان خلاصه ای از شخصیت مورسو تلقی کرد: "امروز مامان مرد، شاید هم دیروز. نمی دانم. تلگرامی از خانه سالمندان به دستم رسید: مادر درگذشت. مراسم تدفین فردا. این چیزی را نمی رساند. شاید هم دیروز بوده است."

 به عنوان یک مخاطب ممکن است با خواندن این جمله از مورسو احساس تنفر کنم. مورسو شخصی است بی تفاوت، منزوی و پوچ گرا. در این جمله، مورسو به جای تمرکز روی  اتفاق مهمی همچون مرگ مادر، به این می اندیشد که او چه زمانی درگذشته است. کتاب با این آغاز، مخاطب را در همان ابتدا در یک پوچی فرو می برد. مورسو با عدم ابراز احساسات نسبت به مرگ مادر، نشان می دهد این اتفاق برای او بی اهمیت و نسبت به زندگی بی تفاوت است. تنها مسئله ای که باعث نگرانی او می شود، رفتن به مراسم تدفین است. در ادامه و در زمان مراسم تدفین، باز هم این بی تفاوتی را در او می بینیم. جایی که او علاقه ای به باز کردن تابوت مادر ندارد و فقط گرمای هواست که او را ناراحت می کند.

در رفتار مورسو هیچ منطقی مشاهده نمی شود. به عنوان مثال بدون دلیل قصد ازدواج با ماری را دارد یا بدون منطق یک مرد عرب را می کشد. در طول داستان، مورسو درباره هیچ موضوعی که برای دیگران در زندگی مهم است، صحبتی نمی کند، بالعکس، دغدغه او فقط چیزهای جزیی و بی اهمیت است. برای مثال او درباره آب و هوا، کارهای روزمره، غذای روزانه و .. صحبت می کند، اما درباره تفکرات و احساساتش و سایر مسائل مهم چیزی نمی گوید.

کامو در رمان بیگانه به خوبی یک فرد غرق در پوچی را به تصویر کشیده است، انسانی کاملا بی تفاوت و بی احساس. مورسو هیچ وقت دیگران را قضاوت نکرد و در پایان هم بدون هیچ دلیل مشخصی و به خاطر کشتن یک فرد عرب، اعدام می شود. مورسو را به نوعی می توان نماینده شخصیت نویسنده دانست. مورسو در الجزایر متولد شده است، سال های زیادی در آنجا زندگی می کرده، سابقه زندگی در فرانسه را هم داشته است و.... که باعث شباهت مورسو و کامو می شود. سرگذشت کامو در الجزایر و شرایط جغرافیایی و فرهنگی آن زمان که مخلوطی از فرهنگ غربی و عربی بود، از دست دادن شغل و مهاجرت به فرانسه، جنگ جهانی دوم و سایر اتفاقاتی که در زندگی وی اتفاق افتاد، باعث شد که او آنقدر بدبینانه و غم انگیز به زندگی بنگرد و همین دیدگاه عنصر پایه ای برای فلسفه پوچ گرایی و خلق رمان بیگانه شد.

کامو در این کتاب، سعی می کند که برخی تابوها را شکسته و  رابطه های مقدسی همچون رابطه پسر با مادر را به گونه ای دیگر نمایش دهد. مرگ مادر برای او اهمیتی ندارد و بعد ازآن، بدون هیچ گونه غمی، به شنا می رود، با دختری عشق بازی می کند، به سینما رفته و فیلم کمدی نگاه می کند.

 کتاب را می توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد: مرگ مادر مورسو و اتفاقات مرتبط با آن، و بخش دوم هم ارتکاب قتل توسط مورسو و حواشی بعد از آن. قسمت اول کتاب به رابطه مورسو و ماری، مورسو و مادرش، مورسو و رمون و ... می پردازد. اعتقاد مورسو به پوچی را در همه این بخش می توان دید. برای مثال، مورسو به ماری علاقه مند است، ولی زمانی که ماری از او سوال می کند که آیا با او ازدواج خواهد کرد، مورسو پاسخ می دهد که برایش اهمیتی ندارد. مورسو عقیده دارد که هیچ چیزی در دنبا ارزش ندارد و نباید بیخود به چیزی دل خوش کرد. او معتقد است که انسان ها به همه شرایط عادت می کنند، در بخش دوم کتاب این اعتقاد مورسو را در این جملات می توان دید: آدم، به همه چیز عادت می کند، همسایه به سگش، خودش به ماری و ... که اسم این عادات را نمی توان عشق گذاشت.

زمانی که رمون از مورسو تقاضای کمک می کند، مورسو که به این مسئله اهمیتی نمی دهد، بی تفاوت به اصل جریان، به او کمک می کند. شرایط زندگی، مورسو را به یک آدم آهنی تبدیل کرده است که سعی می کند از لذت های عادی جهان استفاده کند. البته تنها رفتار غیر عادی وی، زمانی است که در ساحل آن مرد عرب را به قتل می رساند. مورسو دلیل خاصی برای اینکار ارائه نمی کند و آنقدر نسبت به خودش بیگانه شده است که اصلا دلیل ارتکاب قتل را نمی داند. دلیل مضحک مورسو که می گوید آن مرد را به دلیل آفتاب کشته است، نشانگر همان پوچی وی است که هدف خاصی را دنبال نمی کند و نمی داند از این دنیا چی می خواهد.

مورسو اصلا اهل ریا و ظاهرسازی نیست. او به روشنی می گوید که اعتقادی به خدا ندارد و از مرگ مادرش ناراحت نشده است. برای او حتی اعدام و پایان زندگیش هم مهم نیست. به همین دلیل در دادگاه همه حقیقت را می گوید و مورد خشم و غضب دیگران قرار می گیرد. کامو معتقد است که چون دیگران طاقت شنیدن صداقت و یا توان شکستن تابوهای زندگی را ندارند از او متنفر می شوند.

بی هدفی و پوچی، اتفاق مهمی است که یا انسان خودش را درگیر آن کرده است، یا جامعه به انسان تحمیل کرده است. این اصل در همه دوران ها وجود داشته و دارد. در زمان حال هم قطعا مورسوهای فراوانی وجود دارند که جرات بازگو کردنش را ندارند.

رمان های آلبر کامو

بیگانه (1942)

طاعون (1947)

سقوط (1956)

مرگ خوش (این رمان را آلبر کامو طی سال های 1936 تا 1937 نوشت. اما در زمان حیات وی چاپ نشد و در سال 1971 توسط خانواده وی که حق تکثیر آثارش را داشتند منتشر شد)

آدم اول (آلبر کامو قبل از اینکه نگارش این کتاب را به اتمام برساند در یک تصادف جان باخت و در سال 1955 این کتاب نیمه تمام منتشر شد)

به جز آثار بالاچند نمایشنامه و آثار غیر داستانی هم از کامو منتشر شده است که معروف ترین آنها کالیگولا، افسانه سیزیف هستند.